Paul Schrader’ın Direktörlüğünü Yaptığı Vakit Kaybetmeden İzlenmesi Gereken Birbirinden Kaliteli Sinemalar
1946 doğumlu Amerikalı direktör, senarist ve yapımcı Paul Schrader, 1970’lerin sonundan günümüze kadar epey başarılı işlere imza atmıştır.
Farklı üretimleriyle birçok mükafata aday olan ve kazanan Schrader, Taxi Driver, Raging Bull gibi ünlü sinemaların senaristliğini yaparken, direktör koltuğunda epeyce tezli sahneleriyle gündem olan American Gigolo, Cat People gibi sinemaları çekmiştir.
Yönetmenin son sineması Eylül 2022’de 79. Venedik Memleketler arası Sinema Şenliği’nde prömiyer yaptı. Kendine has bir gelişim çizgisi yaratan direktörün filmografisi epey etkileyici! Gelin daima birlikte Schrader’ın geçmişten günümüze yönettiği sinemalara bakalım.
İlk işi 1974 yılında çıkan “Yakuza” sinemasıdır.
ABD ve Japonya imali bir gangster sinemasıdır. Yönetmenliğini Sydney Pollack yapmıştır.
Schrader, filmi Leonard Schrader’ın bir öyküsünden yola çıkarak 27 yaşında kaleme almıştır.
Warner Bros. yapım şirkerti, senaryoya tam 300.000 dolar ödemişti. Bu, o tarihe kadar bir senaryoya ödenen en yüksek ölçüydü.
Yönetmen, “Taksi Şoförü”nün (1976) senaristliğini yaparak ismini duyurdu.
Yönetmenliğini Martin Scorsese’nin yaptığı sinemanın başrolünü Robert de Niro, Cybill Shepherd, Jodie Foster ve Harvey Keitel yer almıştır.
Film, senaryosu sayesinde Altın Küre mükafatını kazanmıştır. Taxi Driver, 1994 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından ‘kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli’ sinemalar ortasına seçilmiştir.
Başarılı isim, yirmiyi aşkın sinema ve klibin direktörlüğünde bulunmuştur.
Aynı vakitte 1979 imali Old Boyfriends ve 2022 yılında vizyona giren There Are No Saints filmlerinin yapımcılığını üstlenmiştir.
Schrader, Martin Scorsese ile üç sefer birlikte çalışma fırsatı buldu.
1980’lerin en başarılı Amerikan sinemalarından Kızgın Boğa (Raging Bull), Günaha Son Çağrı (The Last Temptation of Christ) ve Yaşamın Kıyısında‘ya (Bringing out the Dead) imza attı.
“Basitliğe kaçmadan bir izleyiciyi yahut okuru işin için katabilmek, bana kalırsa bir sanatkarın örnek alması gerek en yüksek düzeydir.”
1. Mavi Yakalılar (1978) Blue Collar
IMDb: 7.5
Schrader’ın hem yazıp hem yönettiği birinci sinemadır.
Özet: Zeke, Jerry ve Smokey isimli üç emekçi otomobil fabrikasında çalışmaktadırlar. Bir gece eğlenmek isterler ve yerel birliğin ofisinin kasasını soyma fikri akıllarına gelir.
Oyuncular: Richard Pryor, Harvey Keitel, Yaphet Kotto
2. Ayrılan Yollar (1979) The Hardcore Life
IMDb: 7
Türkiye’de 1983 yılında vizyona giren sinema, tutucu bir etrafta yetişmiş olan direktörün bedellere sıkı sıkıya bağlanan insanların öyküsünü anlatıp eleştirmesi açısından kıymetlidir. İmal, Berlin Milletlerarası Sinema Festivali’nde Altın Ayı ödülüne aday gösterilmişti.
Özet: Muhafazakar bir işadamı olan Jake, Los Angeles’ın porno sanayisine girer ve orada sinema çeken kaçak genç kızı Kristen’i arar. Onu kurtarma arayışında, yeraltı dünyasının iğrenç pornografisine sızar.
Oyuncular: George C. Scott, Peter Bu türlü, Season Hubley
3. Model (1980) American Gigolo
IMDb: 6.3
Film, 1981 yılında Altın Küre’ye iki adaylık koymuştur. Sinemanın senaristi de Schrader’dır.
Özet: Los Angeles bölgesindeki yaşlı bayanlara eskortluk yaparak çıkarlı bir hayat süren Julian, işlemediği bir cinayetin hatalısı olarak Dedektif Sunday tarafından sıkıntı vakitler yaşar.
Oyuncular: Richard Gere, Lauren Hutton, Héctor Elizondo
4. Kedi Kız (1982) Cat People
IMDb: 6.2
Yönetmen Schrader, Cat People’ın erotik ve dehşet taraflarıyla ilgili olarak, sinemanın ‘kandan çok deri içerdiğini’ söylemiştir. Sineması gerçekçi olmaktan çok mitsel olarak tanımlar. Oliver ve Irena ortasındaki alakayı Dante ve Beatrice’e benzetir.
Özet: Irena Gallier karanlık bir aile sırrına sahiptir ve New Orleans’ta farklı yaşadığı kardeşi Paul ile tekrar ilişki kurduğunda ortaya bir sır çıkar. Şehvet dolu bir dram!
Oyuncular: Nastassia Kinski, Malcolm McDowell, John Heard
5. Mişima (1985) Mishima: A Life in Four Chapters
IMDb: 7.9
Yönetmenin tıpkı vakitte senaristliğine de yaptığı bu sıra dışı biyografik sinema, Japon muharrir Yukio Mishima’nın hayatını ve trajik mevtini anlatıyor. Cannes Sinema Şenliği’nde En Âlâ Sanatsal Katkı mükafatını kazandı.
Özet: Mishima’nın hayatının dört kısmında kurgulandığı bir anlatım. Kısımlardan üçü Mishima’nın romanlarındaki olaylarla paralellik gösterirken, sonuncusu 25 Kasım 1970’deki gerçek olayları tasvir ediyor.
Oyuncular: Ken Ogata, Masayuki Shionoya, Hiroshi Mikami
6. Tavşan Uykusu (1992) Light Sleeper
IMDb: 6.8
Schrader’ın senaristliğini yaptığı sinema, Bağımsız Ruh Ödülleri’ne En Uygun Senaryo ve En Güzel İmaj direktörü kısımlarında iki adaylıkla girmiştir.
Özet: John LeTour, üst seviye bir New York müşterisiyle ilgilenen ve işini bırakmak isteyen, güzelleşmekte olan bir uyuşturucu bağımlısıdır. John’un profesyonel orta yaş krizi, eski bir aşkla yine karşılaştığında daha akut ve tehlikeli hale gelir.
Oyuncular: Willem Dafoe, Susan Sarandon, Dana Delany
7. Affliction (1997) Bela
IMDb: 6.9
Russell Banks’ın tıpkı isimli romanından uyarlanmıştır. Bireyin çocukluk travmalarının anlatıldığı etkileyici bir dram sineması. James Coburn ve Nick Nolte En Güzel Erkek ve En Düzgün Yardımcı Erkek Oyuncu mükafatlarını kazanmışlardır.
Özet: Wade Whitehouse, kız arkadaşı ve küçük erkek kardeşi dışında herkesi kendine yabancılaştırmış bir kasaba polisidir. Adam kuşkulu bir av vefatını araştırırken, zihinsel olarak dağılmasına neden olan olaylarla karşı karşıya gelir.
Oyuncular: James Coburn, Nick Nolte, Sissy Spacek
8. Birinci Islahat Yapılan (2017) First Reformed
IMDb: 7.1
Yönetmen sinemanın senaryosu için Robert Bresson’un “Bir Taşra Papazının Güncesi” ve Ingmar Bergman’ın “Kış Işığı” sinemalarından ilham almıştır.
Filmin başrolü Ethan Hawke, en güzel erkek oyuncu kısmında birçok farklı ödül kazanırken, Schrader New York Sinema Eleştirmenleri Birliği En Güzel Senaryo Ödülü’ne layık görüldü.
Özet: Karanlık bir yolda ilerleyen, varoluşsal düşünceler yaşayan bir rahip Toller, trajedinin, dünyevi tasaların ve ıstırap dolu bir geçmişin yol açtığı ümitsizlikle boğuşur. Bir gün kilise Mary isimli bir kız gelir ve rahip için her şey daha da sıkıntı olur.
Oyuncular: Ethan Hawke, Amanda Seyfried, Michael Gaston
9. Kumarbaz (2021) The Cart Counter
IMDb: 6.2
Schrader yeniden evvelki sinemalarındaki profillere benzeyen bir karakter yaratır. Direktör ABD’nin toplumsal travmalarını savaş ve siyaset üzerinden ele alır.
Film, 31. Gotham Ödülleri’nde En Uygun Senaryo mükafatını kazandı. Fransız sinema mecmuası olan Cahiers du Cinéma’nın seçtiği “2021’nin en âlâ 10 filmi” listesinde 9. sırada. İmal, National Board of Review Ödülleri’nde 10 Bağımsız Sinema mükafatını kazandı.
Özet: William Tell, eski bir asker ve kumarbazdır. Kumarhanede tanıştığı Cirk ile ortak bir düşmanın peşine düşerken kendi karanlık geçmişine seyahat yapmak zorunda kalır.
Oyuncular: Oscar Isaac, Tiffany Haddish, Tye Sheridan
10. Master Gardener (2022)
IMDb: 6.6
Senaristliğini yine Schrader’ın yaptığı sinema, bu yıl 79. Venedik Milletlerarası Sinema Şenliği’nde birinci gösterimini gerçekleştirdi.
Özet: Bir mülkün toprağına bakmakla sorumlu olan bahçıvan Narvel Roth, villanın sahibinin yeğenini çırak olarak yanına alır. Lakin bu seyahatte kendisiyle yüzleşmesi gerekir.
Oyuncular: Joel Edgerton, Sigourney Weaver, Quintessa Swindell
BONUS
Schrader, Nine Men From Now isimli western sinemasının çekimlerine başladığını duyurdu. Direktör, Boetticher’ın 1956’da çektiği birebir isimli sineması uyarlayacak perdeye aktaracak!
Film, karısının vefatından sorumlu yedi adamın peşine düşen bir şerifin kıssasını anlatacak.Diğer oyuncular kesin olmasa da başrolde Willem Dafoe’nun yer alacağı düşünülüyor.
Yönetmen sinema ile ilgili şu açıklamada bulundu:
‘Kısaca, Budd Boetticher’in 1956 yılında Randolph Scott’la hazırladığı senaryoyu alıp, Terry Malick ve David Lynch’ten gelip bu senaryonun içine etmesini isteseydiniz, ortaya benim şu anda yaptığım sinema çıkardı.’
