Borsada GameStop Vakası! Küçük Yatırımcıların Az Parayla Büyük Yatırımcıya Karşı Kazandığı Finans Olayı
Son aylarda Borsa İstanbul’da yaşananlar gözlerin tekrar BİST’e çevrilmesine neden olurken, her daim fillerin çimenleri ezdiği finans dünyasında tekrar büyük yatırımcıların sorgulanmasına neden oluyor. Son olaylarda birçok komplo teorisi yazılsa da Borsa’da sonuç olarak birtakım büyük yatırımcıların manipülasyonu ortaya çıkmıştı. Buradan yola çıkarak geçen yıllarda borsalarda küçük yatırımcıların büyük yatırımcılar karşısında kolektif savaşına dönen GameStop olayını irdeleyelim. ‘Belki de çimenlerin filleri ezmesi de mümkündür’ dedirten yakın finansal tarihte neler yaşandı?
Dün prestijiyle tutuklanmalar görülen Borsa İstanbul’daki gelişmeleri hatırlayarak başlayalım.
Temmuz 2022’de başlayan yükseliş hareketinde BİST’in ‘özgül’ tartısı da endeks yükü kadar yüksek olan bankacılık paylarındaki harekette, tarihte görülmemiş bir oynaklık yaşanmıştı. Evvel tavan tavan olan paylar akabinde taban taban gitmişti. Tavan olan paylarda küçük yatırımcılar enflasyonla eriyen tasarruflarını koruyacak yer bulmanın ve Bakan’ın da övgüleriyle adeta sermaye piyasalarına koşmuştu.
Piyasa uzmanlarının ihtarları eşliğinde yükseliş sürerken, bir anda işler aksine dönünce gözler vadeli süreçler borsası VİOP’a çevrilmişti. Sonrası çorap söküğü üzere gelmiş birden toplanan otoriteler cezayı kesmişti.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın İstanbul Mali Kabahatlerle Gayret Şube Müdürlüğü takımlarıyla gerçekleştirdiği operasyonda 8 şüphelinin 5’i tutuklanırken, aracı kurumlara da kimi düzenlemeler yapılarak ziyanları azaltılmıştı.
Tabi burada, olan oynaklığın altında ezilen küçük yatırımcılara oldu. Meğer GameStop’ta küçük yatırımcıların savaş açtığı büyük yatırımcılar yenilmemiş miydi? Yenilmiş miydi?
Gamestop nedir?
ABD’de Teksas merkezli oyun satan bir mağazalar zinciri olan Gamestop, 5 binden fazla mağazaya sahipti. 1984 yılında kurulan şirket, oyunların türev olarak satışını yaptığından ticaret hacminde kahır yaşamıyordu. Pandemide kısıtlama ve kapanmalar sonrası oyunlar internet üzerinden alınıp satılınca şirket de mağazalarını kapayacağını açıkladı. 2020’de Mart ayında Mayıs ayına kadar 3.500 mağazasını kapatırken, online satışlar da durumu kurtarmadı.
Bu gelişmeler şirket paylarında düşüşe yol açınca “düşen şirket avcısı” olarak ün yapan Melvin Capital isimli hedge fon, şirket payları için hareket geçti.
Hedge fonlar, esnek alım, satım, borçlanma yoluyla yatırımcılarına para kazanma imkanı sunan şirketler olurken, kısa konum diye isimlendirilen ‘short’ bu tekniklerden biri. Düşen ya da düşeceği düşünülen paylarda satım tarafında (hisseniz varmışçasına) konum alıyorsunuz. Payların beklediğiniz oranda düşmesiyle konumu (sanki hisseyi alıyormuş gibi) kapatarak farkı kar hanesine yazıyorsunuz. Bir nevi karşıt alım-satım üzere düşünülebilir.
Örnek olarak arkadaşınızdan bir otomobilini ödünç aldınız, otomobil fiyatları düşeceği için de (sizin beklentiniz) 100 liraya sattınız. Otomobilin fiyatı 50 liraya düştü siz de bu fiyata geri aldınız, arkadaşınıza teslim ettiniz. Otomobil sizin değil lakin 50 lira kazandınız.
Melvin Capital bu short süreçleriyle ünlü bir hedge fon. GameStop’un paylarının de düşeceğini öngörüyor ve sizce ne yapıyor?
Satıyor!
GameStop, şube açıklamasının akabinde aslında payları de tarihin düşük düzeylerdeydi. Yalnızca Melvin Capital değil bir çok finans şirketi bu tarafta hareket etti.
Planlar GameStop’un batması üzerine kurulunca büyük fonların daha da para kazanması için payların daha da değersizleşerek düşmesi gerekiyordu. Aslında şirket dataları de kısa müddet sonra beyaz bayrağı dalgalandırmaya hazırlanıyordu.
Wall Street’te daima olan şeyler yeniden birebir rayında ve olması gerektiği üzere sürerken, Robinhood çıkageldi!
Robinhood, bir yatırım uygulamasıydı. Masrafsız ve kolay orta yüzüyle yatırım yapmayı sağlayan uygulama kısa vakitte küçük yatırımcıların gözbebeği olmuştu. Uygulama adeta ‘bağımlılık’ yaratıyordu. 2008 finansal krizinden etkilenen ABD’nin sabit ve dar gelirli bölümü için küçük de olsa yatırım yapmayı sağlıyordu. Zati Robinhood zenginden alıp yoksula vermez miydi? Verir miydi?
İnsanlar pandeminin tesiriyle Reddit’te daha fazla takılıyorlar, daha az harcadıkları için yatırıma ilgi duyarak Robinhood’la haşır neşir oluyorlardı. Derken o çıkageldi: Roaring Kitty isimli bir youtuber!
Reddit’te “wallstreetbets” isimli forumda, borsa hakkında fikir alışverişinde bulunan beşerler, forumda GameStop paylarıyla ilgilene kimi kullanıcıların araştırmalarından etkilenerek alıma yöneldiler. Akabinde ortaya çıkan Roaring Kitty, kimsenin kimliğini bilmediği bir Youtube ve Twitter fenomeni olarak büsbütün bu paya yönelik yayınlar yapmaya başladı.
Forumda herkes GameStop hissesi almaya başlamıştı. Kısa müddette daha da organize olan kullanıcılar ya da küçük yatırımcıların birikmesiyle pay, tarihi düşük düzeylerinden yükselişe geçti.
Kâr etmek ya da borsadaki büyüklere karşı internette bir forumda bir ortaya gelen küçük yatırımcıların gücünü göstermek yahut görüntü oyun dünyası fanlarının başlattığı akıma milyonlarca insan dâhil oldu!
Şirket payları 3,25 dolar düzeylerinden 460 dolara kadar yükseldi! Melvin Capital’ın short durumunu kapatmak ismine başlayan teşebbüse ünlü isimler de dahil oldu. Kim mi?
Sosyal medya ve spekülasyon denince akla birinci gelen isimlerden: Elon Musk! Mervin Capital’in “short”u patladı ve fon, 5 milyar dolar ziyanla konumu kapattı.
Pozisyonların kapanması yetmeyen pay yatırımcılarında bu kere “aya kadar” manasında “to the moon” sesleri yükseldi ancak planlamadıkları öteki faktörler vardır 😔
2020 Nisan ayında fiyatı 3,25 dolar olan GameStop (GME) hisseleri 2020 yılı sonunda yaklaşık 18 dolar sonra 27 Ocak’ta 400 dolara kadar yükselirken, 1 haftada neredeyse yüzde 1,400 oranında yükselmişti.
Çok kolay kullanılan ve komite almadan süreç yapmaya imkan sağlayan yoksulun dostu hedge fonun düşmanı Robinhood, bir anda hiç bir açıklama yapmadan GME payında “al” tuşunu fonksiyonsuz kıldı.
Robinhood, GME paylarındaki kısıtlamayı bir gün sonra kaldırdı. Sınırlamayla yüzde 44,29 düşen paylar tekrar süreçlere müsaade vermesi ile seans öncesi süreçlerde yüzde 100’den fazla yükselirken, sonrasında sert hareketler görüldü.
ABD Adalet Bakanlığı ve San Francisco Savcılığı, paylarındaki yaşanan hareketlerde muhtemel piyasa manipülasyonu tesiri olup olmadığını belirlemek için soruşturma açtı.
Savcılar aracı kurumlar ve toplumsal medya şirketlerinden bilgi talebinde bulunurken, Robinhood Markets da kümenin içinde yer aldı.
Soruşturmalarda Robinhood’un gerisinden da bir hedge fon çıktı: Citadel!
Robinhood’un piyasada direkt süreç platformu olmaması ve bilgileri Citadel’den allıyor olmasıyla hedge fonun CEO’su Kenneth Griffin de, Robinhood’un GameStop paylarında süreci yasaklama, sınırlama kararında rolleri olmadığın konusunda soruşturmalar esnasında savunma yaptı.
Sonuç olarak küçük yatırımcıların kimileri kazandı, kimileri kaybetti. Bir hedge fona karşı başlayan birlik hareketi yeniden bir hedge fonun piyasa sağlayıcısı olduğu platformun atağıyla tepetaklak oldu. Robinhood halka arz oldu fakat müşteri kaybetti ve birtakım bedeller ödendi.
Bu kere masal ne keyifli ne de mutsuzdu, birileri fişi çekti ve bitti.
