Gazi Mustafa Kemal Atatürk, ‘Beni görmek demek kesinlikle yüzümü görmek değildir. Benim fikirlerimi, benim hislerimi anlıyorsanız ve hissediyorsanız bu kafidir.’ derken onu daha düzgün anlayabilmek için hareketlerini, telaffuzlarını anlamamız gerektiğini tabir eder. İşte bu yüzden biz de onun günlüklerinden yola çıkarak onu daha âlâ anlayalım istedik. Bakalım Büyük Kurtarıcı geçmişte, 7-13 Kasım arasında neler yapmıştı?
Kaynak: Atatürk Araştırma Merkezi
Kronolojik Fotoğraflar: İşte Atatürk
7 Kasım 1938
Atatürk’e, saat 12.20’de Dr. Mehmet Kâmil Berk tarafından -üçüncü defa- karın ponksiyonu yapılarak toplanan mayi (su) boşaltılır.
8 Kasım 1938
Atatürk ikinci sefer ağır komaya girer. Bugün saat 19.00 sıralarında başlayan koma, gitgide ağırlaşarak ölüm anına kadar devam eder. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Atatürk’ün sıhhatine ilişkin akşam tekrar resmî bildiri yayımlamaya başlar: ‘…Bugün saat 18.30’da hastalık aniden olağan seyrinden çıkarak şiddetlenmiş ve sıhhî vaziyetleri yeniden ciddiyet kazanmıştır.’
9 Kasım 1938
Atatürk’te, ağır koma halinin devam eder. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, Atatürk’ün sıhhatiyle ilgili olarak saat 10.00, saat 20.00 ve saat 00.00’da olmak üzere üç bildiri yayımlar. Saat 00.00’daki bildiride şöyle denir: ‘Umumî durum tehlikeli bir hal aldı.
10 Kasım 1938
Türk’ün büyük başkanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk saat 9’u 5 geçe hayata gözlerini yumar. Atatürk’ün vefatı üzerine Hükûmet bildiri yayımlar: ‘…Ebedî Türk milleti, onun yapıtlarını ebediyete kadar yaşatacaktır. Türk gençliği, onun değerli emaneti olan Türkiye Cumhuriyeti’ni sürekli koruyacak ve onun izinde yürüyecektir. Kemal Atatürk, Türk’ün tarihinde ve gönlünde ebediyen yaşayacaktır.’
11 Kasım 1938
Atatürk’ün naaşı, tahnit edilerek Dolmabahçe Sarayı salonunda özel bir katafalk’a yerleştirilir. Türk bayrağına sarılı ve başında silâh arkadaşlarının nöbet tuttuğu kutsal tabut, üç gün süreyle milletin ziyaretine bırakılır. Atatürk’e yapılan tahnit ile ilgili tabip raporu şu haldedir: ‘Atatürk’ün defnetme merasimi yapılıncaya kadar nâşın korunması için, gereken şekilde Gülhane Patolojik Anatomi ProfesörüDr. M. Lütfi Aksu tarafından tahnit yapılmasına karar verilmiş ve bu tahnit çabucak yapılmıştır.’
12 Kasım 1938
Silah arkadaşları, Büyük Kurtarıcı’nın tabutu önünde nöbet tutmaya devam ederken dünya Atatürk’ü konuşuyordur. ‘Eski düşman’ Winston Churchill, Gazi için şöyle söyleyecektir: ‘Türkiye’yi kurtaran, Savaştan sonra da Türk Milletini yine dirilten Atatürk’ün mevti, yalnız yurdu için değil, Avrupa için de büyük kayıptır. Her sınıf halkın O’nun akabinde döktükleri içten gözyaşları bu büyük kahraman ve çağdaş Türkiye’nin Ata’sına bedel bir görünümden öbür bir şey değildir.’
13 Kasım 1938
Yunan gazeteleri ise Büyük Kurtarıcı’dan şöyle bahseder:
-
‘Türkiye, dost ve düşmanlarının hayran olduğu bir deha adama, malik bulunmak bahtiyarlığına erişmiştir.’ (Katemerini)
-
‘Her memleket, milleti zafer, vefa ve saadet yolunda ilerleten büyük adamlarına anıtlar dikecektir.’ (Katemerini)
-
‘O’nun ismi dünya tarihinin kahramaları ortasında, silinmez bir biçimde kalacaktır. Çünkü şahsiyeti kendi memleketinin hudutlarını aşmıştır.’ (Elefteron Vima)
-
‘Çok, pek çok ihtilaller görüldü. Ancak hiçbiri Atatürk’ün cüret ettiği ve muvaffak olduğu şeyi yapamadı.’ (Messager Di Athens)
-
‘Kılıcının şecaati, Atatürk’ün tek fazileti, tek şan ve erdemi değildir. O’nun barış vaktinde yaptıkları, iradesinin kuvvetini ve fikirlerinin parlaklığını daha fazla ispat etmiştir.’ (Akropolis)
