Para İçin Sinema Yapmadığını Söyleyen Tayvan Sinemasının Cannes Ödüllü Direktörü Edward Yang’ın Olağanüstü Sinemaları

6 Kasım 1947’de Çin’in Şanghay kentinde doğan Edward Yang, jenerasyonunun en yetenekli memleketler arası sinema yapımcılarından biridir. Bilhassa Tayvan Yeni Dalgasının önde gelen sanatkarları ortasında olan Yang, Tayvan’ın kırsal ömrünü, kent ve kentsel hayatı tahlil ettiği sinemalarıyla hayli tanınan bir direktör.

Tayvanlı direktör Tayvan toplumundaki değişimlerin orta sınıflar üzerindeki tesirleriyle ilgileniyordu. Sinemalarında çağdaş ve klasik ortasındaki çaba ile iş ve sanat ortasındaki alakayı anlatan imaller yaptı. Açgözlülüğün sanatı bozabileceğini düşünen direktör para için sinema yapmadığını belirttiği için sinemalarını piyasada bulmak epeyce zordu. 2000 yılında yaptığı Yi Yi sinemasıyla Cannes’da En Âlâ Direktör Ödülü’nü kazanan Yang, sinemalarında kent görüntülerini, boş alanları gösteriyordu ve az sayıda yakın çekim yapıyordu. Artık gelelim sinemalarına…

In Our Time, Edward Yang, Yi Chang, Ko I-Chen ve Tao Te-Chen tarafından yönetilen Tayvanlı bir antoloji sinemasıdır. Sinemanın dört kısmının her biri 1950 ile 1980 ortasında farklı bir on yılda geçiyor ve karakterleri hayatlarının farklı periyotlarını mevzu ediniyor. Direktörler bu sinemada toplumun toplumsal hayatını ve ekonomik durumlarını dramatik lakin komik bir taraftan ele alıyor. Film Yeni Tayvan sinemasının temel sineması olarak da anılıyor.

Film direktör Edward Yang’ın tek başına çektiği birinci uzun metrajlı sinemasıdır. Taipei’de karşılaşan Sylvia Chang ve Terry Hu’nun oynadığı iki eski arkadaşı husus alıyor. On üç yıldır birbirini görmeyen iki arkadaş tekrar bir ortaya gelir. Biri Avrupa turnesinden yeni dönmüş başarılı bir konser piyanisti, başkası ise yeni bir işe başlamıştır.

Taipei Story, Edward Yang tarafından yönetilen ve yazılan Tayvanlı bir sinemadır. Direktörün ikinci uzun metrajlı olan sinemada Lung, klâsik bir aile bayanı olan ve eski çocukluk aşkı Ah-chin ile birlikte yaşayan ulusal Küçükler Ligi beyzbol ekibinin eski bir üyesidir. Birlikte yaşamalarına karşın Ah-chin artık Lung’un diğer bir kızla bağından bıkmıştır.

Edward Yang’ın dram cinsindeki sineması, birkaç haftadır daima olarak yolları kesişen Taipei’deki üç çiftin hayatları hakkında metafizik bir gizemi mevzu alıyor. Sinema, Marksist alım Fredric Jameson tarafından postmodern sinema olarak değerlendirilirken, Yang’ın kendisi tarafından da zevkin karakterler, yerler ve cinsler ortasındaki ilgisinin bilmecesi olarak lisana getirildi.

Edward Yang tarafından yönetilen sinema, Yeni Tayvan sinemasında destansı olarak anılan gençlik ve hata sinemasıdır. Sinema, 1950’lerin sonlarında ve 1960’ların başlarında geçiyor ve orta sınıf bir ailenin suça bulaşmış bir çocuğu olan Xiao Si’r’i merkezine alıyor.

1994 Cannes Sinema Şenliği’nde gösterilen sinema hiciv-komedi tipindedir. Sinema, bir halkla ilgiler şirketinin yöneticisinin bir meslektaşını işten çıkardıktan sonra hayat şeklini ve kıymetlerini sorgulamasını anlatıyor.

Edward Yang’ın hem yazdığı hem de yönettiği Tayvanlı güldürü sineması olan Mahjong’da  Chang Chen, Nick Erickson ve Virginie Ledoyen rol alıyor. Sinemada Taipei’nin yeraltı dünyasına 100 milyon dolar borcu olan tanınmış bir iş adamı kaybolur. İki serseri de bir gençlik çetesinin başkanı olan adamın oğlunu takip etmeye karar verir. Sinema, 46. Berlin Memleketler arası Sinema Şenliği’nde mansiyon mükafatı kazandı.

Yi Yi, Edward Yang tarafından yazılan ve yönetilen bir drama sinemasıdır. NJ isimli bir mühendisin  ve onun orta sınıf Tayvanlı ailesinin üç jenerasyonunun Taipei’deki çabalarını merkezine alır. Yi Yi, Yang’ın En Yeterli Direktör Ödülü’nü kazandığı 2000 Cannes Sinema Şenliği’nde prömiyer yaptı. Şimdiyse 21. yüzyılın en değerli sinemalarından biri olarak kabul ediliyor.