İnsanı insan yapan en kıymetli özelliklerden bir tanesi zeka, başkası konuşma başkası, gülmektir ancak süreç içerisinde insanı insan yapan öbür bir özellik ise iki ayağının üzerine kalkmış olmasıdır.
Bu yükseliş beraberinde bugün bahsimiz olan varisleri getirmiştir. Eski yazı ve fotoğraflarda varisli bacaklar görülmektedir.
Varislerimizi sıhhat sorunu ve kozmetik sorunlar olarak ikiye ayırdığımızda bugünkü başlığımız altında sıhhat sorunlarından bahsedelim isterseniz.
Kanı kalbe geri taşıyan damarlara toplar damarlar diyoruz. Toplar damarlarımız, atar damarlarımızın bilakis pasif organlardır. Yani atardamarlarımızın gerisinde kalp üzere güçlü bir pompa varken, toplar damarlarımız pasif olarak, üstelik yerçekimine karşı üste çıkmak, kalbe dönmek zorundadırlar.
Bunun yanında, kalbin oluşturduğu yüksek basınçtan ötürü atardamarlarımızın duvarında epey kalın bir kas dokusu varken, pasif olan toplar damarlarımızın duvarlarındaki kas dokusu tül kadar incedir. Toplardamarlarımızın içerisindeki kanın sağlıklı bir biçimde üste çıkıp kalbe dönebilmesi, yerçekimine yenik düşmemesi için bunların içerisine tek taraflı çalışan kapakçıklar konmuştur. Pasif olan toplardamar dönüşünün 3 ana sistemi vardır. Bunlardan bir tanesi arttan ittiren atardamar kanı, ikincisi nefes alıp vermemizle göğüs boşluğunda oluşan negatif basıncın vakum tesiri, üçüncüsü ve en değerlisi ise baldır kasımızın kasılıp gevşemesi yani yaptığımız yürüyüşlerdir.
Doğumsal ya da edinsel risk faktörlerinin varlığında bu kapakçıkların işlevleri bozulabilir. Kalbe dönmesi gereken kan yer çekimine yenik düşer ve aşağılarda birikmeye başlar. İşte sıhhat sorunumuz bu etapta başlamaktadır. Buna biz kronik venöz yetmezlik, sizler ise toplar damar yetmezliği ya da kapakçık kaçağı diyorsunuz.
Risk faktörleri nelerdir?
Her hastalıkta olduğu üzere genetik yatkınlık variste de en kıymetli sebeptir. 1 derece akrabalarınızda varis varsa sizde de olma ihtimali artmaktadır. Bunu takiben bayan cinsiyet, doğurganlık, ayakta çalışmak, oturarak çalışmak, kilo, sigara, topuklu ayakkabı, dar kıyafetler, sedanter hayat üzere yardımcı faktörleri üst üste koyduğumuzda maalesef ki hastalık kaçınılmaz olur.
Varislerim olduğunu nasıl anlarım?
Hepinizin bildiği üzere hastalıklar bir semptomlar yani şikayetler bütünüdür. Lakin hastalıklara has ağrı, ateş, kızarıklık ya da şişlik üzere birçok hastalığa eşlik eden şikayetler olabilir. Varislere has tek şikayet çıplak gözle gördüğümüz varislerimizdir. Örümcek damarlar dediğimiz 1 mm altındaki kılcal damarlardan, 1-3 mm ortasındaki menekşe- mor renkli retikülerlere kadarki yelpaze yalnızca kozmetik olabileceği üzere altta yatan bir toplardamar hastalığında habercisi de olabilir. Fakat anneannelerimizin varis kavramını oluşturan ciltten kabarık makarna üzere üzüm tanesi üzere tabir edilen 3 mm üzerinde yeşil damarlarınız varsa, evet bunlar gerçek varislerdir ve altta yatan önemli bir sıhhat sorunun habercisidirler.
Görsel şikayetlerimize en çok ağrı eşlik etmektedir. Ağrının en büyük özellikleri sabah uygun kalkan bir hastanın yani şikayetsiz kalkan bir hastanın öğleye gerçek şikayetlerinin başlaması, akşama gerçek bu şikayetlerin artması ve birtakım olgularda bileklerden başlayıp, çorap biçimi dediğimiz üste yanlışsız yükselen ödemin eşlik etmesidir. Ağrı çok tipik olarak yeri gösterilemeyen bir ağrıdır. Hastalar bunu bacaklarıma bir su torbası sarılıyor, bir göllenme oluyor ya da bir dolgunluk hissi olarak tanım ederler. Kimi hastalarda ayak tabanına, topuğa hakikat uzanan bir yanma hissi mevcuttur. Bilhassa geceleri ortaya çıkan kaşıntı, yanma ve gece krampları hastalığa eşlik edebilir. Tam olarak tanısı olmayan birçok durumda ortaya çıkan huzursuz bacak sendromuyla da toplardamarı yetmezliği son 15-20 yılda eşleştirilmiş ve tedavi edilen hastaların huzursuz bacak şikayetlerinin azaldığı gözlenmiştir. İleri olaylarda ciltte renk değişiklikleri, incelme daha ileri olaylar da ise açık yaralar görülebilmektedir. Üstte saydığım belirtilerin birine yahut birkaçına sahip olabilirsiniz şikayetleriniz varislerin büyüklüğü yahut sayısıyla orantılı değildir. Yeniden çok enteresan bir biçimde varis kronik bir hastalık olduğu için birçok hastamız, benim hiç şikayetim yok ki derler zira yıllardır devam eden bu şikayetler bütünü onların normali haline gelmiştir.
Bundan sonraki yazılarımda teşhis tedavi ve korunma sistemlerinden bahsedeceğim, “Gebelikte Varisler” öteki bir başlığımız olacak. Sağlıklı memnun varissiz kalın.
