FTX, Skandalı Büyürken Yayılma Telaşı Taşıyor! Türkiye’deki Kripto Borsaları Ne Durumda? Eski CEO Kaçtı mı?
Geçen hafta kripto para borsalarında büyük skandallar izlendi ve hala yankıları sürüyor. Yankı derken, yüze tokat üzere çarpan ses dalgalarından bahsediyoruz. FTX, bir iflastan öteye geçerek büyük bir skandala dönüşürken, iflas eden şirketin istifa eden genç CEO’su da Türkiye örneklerinden hatırladığımız bir Thodex ya da bir Çiftlikbank’a benzetiliyor. Bakalım FTX skandalı neye dönüşecek? SBF hakkında kaçtı argümanları da uçak izlemeye kadar vardı. Uzmanların yorumlarıysa çok çeşitli.
Hikaye büyük bir çekişmeyle başladı.
Binance Kurucusu ve CEO’su Changpeng Zhao (CZ) yatırımcısı olduğu ve en büyük rakiplerinden olan FTX’in piyasaya sürdüğü tokenlerdan kendi elinde bulunan FTT’leri satacağı sinyallerini verince, FTX’in CEO’su Sam Bankman-Fried (SBF) hakkında ortaya atılan ‘likidite krizi’ ve ‘nakit para arayışı’ haberleri bomba tesiri yaratmıştı.
CZ ile şirket alımı için görüşmelere başlanması ve ardından satın almadan vazgeçilmesi ikinci darbeyi getirdi. Yetmedi son darbeyi de ABD Menkul Değerler ve Borsa Komitesi (SEC), Emtia Vadeli Süreçler Kurulu (CFTC) ve ABD Adalet Bakanlığı, FTX hakkında soruşturma başlatması vurdu.
Ve beklendiği üzere 11.11.2022 cuma günü FTX iflas sürecini başlattı ve FTX CEO’su SBF istifa etti. Binance CZ de ‘kademeli kripto krizi’ uyarısı yaptı.
Kripto para piyasalarında neler oldu? FTT, Bitcoin ve Ethereum’da son durum!
Bahse mevzu olan token FTT’nin 8 Kasım’da 22 dolar düzeyinden başlayan düşüşü 1 dolar düzeyine kadar sürdü.
Kripto para dünyasının devi Bitcoin de hafta içinde yüzde 25’in üzerinde gerilemeyle tekrar 8 Kasım’da 20 bin doların üzerinden başladığı düşüşünü 15 bin 588 dolara kadar sürdürürken, 12 Kasım 2020 sonrası gördüğü en düşük düzeye geldi. Bitcoin, 10 Kasım perşembe günü açıklanan ABD enflasyonunun beklentilerin altında kalmasıyla kayıplarını bir ölçü telafi etse de FTX süreciyle haftayı yüzde 19 oranında düşüşle 16 bin 900 dolar düzeyinden tamamladı.
Bitcoin’in yaveri Ethereum da bu hafta yüzde 30’un üzerinde kayıpla bin 74 dolara gerileyerek 13 Temmuz sonrası en düşük düzeyini görürken, haftayı yüzde 18 oranında düşüşle bin 280 dolardan tamamladı.
FTX’in eski CEO’su SBF kaçtı mı?
twitter.com
FlightRadar hesabının yayınladığı bu uçuşun en çok izlenen olma nedeni, SBF’nin iflas ve istifa sonrası Arjantin’e kaçtığı argümanıydı. Şirket merkezi olan Bahamalardan 9 bin kişinin canlı canlı izlediği uçuş ile uçak Arjantin’e gitti.
SBF, Bahamalar’dan ayrılmadığını söyledi.
SBF, Reuters’ın sorduğu ‘Arjantin’e gittiniz mi?’ sorusuna ‘nope/hayır’ yanıtını verirken, özel uçak hakkında ise bilgi vermediği belirtildi.
FTX olayından en çok hangi şirketler etkilenir sorusuna karşılık olarak da Fortune bu türlü bir şema sundu.
pbs.twimg.com
Bu da tesirin logolu hali👇
pbs.twimg.com
Bu ortada Wall Street Journal haberinde de batışın nedeni olan Alameda ve FTX’in yöneticilerinin müşterilerin varlıklarının kullanıldığından haberdar olduğu belirtildi.
Kaynak: WSJ
Sosyal medyada da bahse dair ekonomistlerin görüşleri dikkat çekti.
twitter.com
Genç yaşta kazanılan servete ve siyasi alakalarına değinilirken,
twitter.com
Regülasyonlara da dikkat çekildi.
twitter.com
Konuya dair bilgisi olanlar ayrıntılı sorular sorarken,
twitter.com
Hatırlayanlar da son devirdeki tüm gelişmeleri birleştirerek, “bir ‘dot.com’ balonu mu patlıyor?” sorusunu sordular.
twitter.com
İlgi çeken bir süreç durdurma haberi de Hong Kong’dan geldi.
Kripto para borsası AAX, internet sitesinde yaptığı bilgilendirmeyle ‘sistem güncellemesi’ nedeniyle operasyonlarının süreksiz olarak durdurulduğu belirtirken, sistem yükseltmelerinin 7 ila 10 gün süreceğini öngörerek tüm operasyonlarını süreksiz olarak askıya alındı.
Uzmanlar ne diyor?
İş Yatırım Memleketler arası Sermaye Piyasaları Müdürü Şant Manukyan, AA’dan Muhammed Said Tanıl’a yaptığı açıklamada, kripto para piyasalarındaki krizin yaklaşık 4 aydır itimat krizine dönüştüğünü belirtti. Birinci olarak LUNA, sonra da ‘merkeziyetçi finans’ kaynaklı olduğunu söylediği kriz için, SBF’nin ve şirketinin yöntemsiz süreçlerinin de denetimsiz düşüşü tetiklediğini belirtti.
Manukyan, daha evvel yaşanan krizlerde kurumlara kredi sağlayan SBF’nin aslen kurtarıcı olarak görüldüğünü, FTX’in sağlam görüldüğünü, sorunun tüm piyasayı etkileyecek bir kuşkuya dönüştüğünü vurguladı. Lakin krizin bir düzenlemeyle ve merkeziyetsiz sistemin gerçek manada işlemesiyle uzun vadede güçlenmeye neden olacağını söyledi.
FTX, kriptoların yükselişini engelledi mi?
Kripto Para Uzmanı Gökçe Çalışan ise, 2022 başında 32 milyar dolar değerlemeyle 400 milyon dolar yatırım bulan FTX’in, müşterilerinin 4 milyar doları üzerinde bulunan fonu, kardeş şirketi Alameda Research’e yasa dışı bir halde aktarmasıyla sistemde panik oluştuğunu belirtti.
LUNA’yla başlayan itimat krizinin domino tesiri yarattığını belirtirken, Nasdaq ve Bitcoin korelasyonunda son 2 yılda tepe görüldüğünü bunun da FTX süreciyle sekteye uğradığını belirtti.
Türkiye’deki kripto yatırımcıları için risk var mı?
Stratejist Türker Balkar da kripto sistemindeki krizi, 2008 küresel finansa krizine benzetirken, inanç sıkıntısının altını çizdi. Spekülasyonların şimdi durulmadığını belirtirken, Türk borsalarında kullanıcıların varlıkları teminat olarak kullanılmadığından Türkiye’deki yatırımcılar için bir risk gözükmediğini de ekledi.
FTX iflasının denetim atına alınması halinde işlerin düzelebileceğini söyleyen Balkar, Fed’in aralık ayındaki toplantısının da kripto piyasalarında tesirli olacağını belirtti.
