HIV ve AIDS günümüzde hala korkulan hastalıklar. Lakin bu kaygının kaynağı bilinmiyor oluşu ile ilgili olabilir. Dünya Sıhhat Örgütü’nün (WHO/World Health Organization) geçtiğimiz yıllarda HIV ve AIDS hakkındaki tüm bilinmeyenleri yanıtladı. HIV ve AIDS hakkında uzmanından yapılan bu açıklamalar kamuoyunun aklındaki tüm soru işaretlerini ortadan kaldıracak halde ayrıntılandırılmış görünüyor.
Bizler de HIV ve AIDS konusunda aklınızda yer eden olası soruları ve WHO’nun resmi açıklamalarını sizlerle paylaşıyor olacağız!
Kaynak: https://www.who.int/news-room/questio…
11. “HIV nedir?”
HIV’in açılımı ‘İnsan immün yetmezlik virüsü’ olarak yapılır. HIV virüsü bedene bulaştıktan sonra vakitle enfeksiyona bağlı olarak bağışıklık sistemine ziyan verir. Beden virüs nedeniyle enfeksiyon ve hastalıkla uğraş fonksiyonunu büsbütün yitirir. Bu nedenle bağışıklık sistemi yetersiz olarak kabul edilir.
10. “AIDS nedir ve AIDS, HIV’den farklı mıdır?”
AIDS’in Türkçe karşılığı ‘Edinilmiş bağışıklık yetmezliği sendromu’ olarak bilinir. HIV’in en ileri rahatsızlıklarından birisidir. Yani, aslında HIV’in bedende yayılması ve enfeksiyonun gelişmesine bağlı olarak ortaya çıkar. Şiddetli bağışıklık yetmezliği yaşayan bireyler ‘fırsatçı enfeksiyonlar’ olarak bilinen hastalıklara yakalanabilirler. AIDS de 20’den fazla fırsatçı enfeksiyon yahut HUV ile ilgili kanserlerin rastgele birinin ortaya çıkması durumu olarak tanımlanabilir.
9. “Kimler HIV riski altında? HIV sadece cinsel yolla mı bulaşır?”
HIV, taşıyıcı bir kişi ile korunmasız vajinal ve anal alaka ile bulaşabilir. Ayrıyeten oral seks esnasında da enfeksiyon kapılabilir. Başka yandan HIV kan yolu ile de bulaşabilen hastalıklardandır. Yani, kirli iğnelerin, şırıngaların, cerrahi ekipmanın yahut başka keskin aletlerin ortak kullanımı ile bulaşabilir. Ek olarak HIV taşıyıcı bir kişi gebe kaldığında, doğumda yahut emzirirken hastalığı bebeğine bulaştırabilir.
8. “HIV taşıyan kaç insan var?”
WHO ve UNAIDS’in açıkladığı datalara nazaran dünya genelinde,
-
2017 yılında 36.9 milyon insan HIV ile yaşıyordu. Bunlardan 1.8 milyonu 15 yaş altı çocuklardan oluşuyordu.
-
Aynı yıl, yaklaşık 1.8 milyon insanın daha hastalığa yakalandığı ve 1 milyon kişinin HIV kaynaklı sebeplerden öldüğü açıklandı.
-
2019 yılında ise 38 milyon kişi HIV ile yaşadığı açıklandı.
-
Aynı yıl 1.7 milyon kişi daha hastalığa yakalandı.
7. “HIV bulaşmış bir kişi ne kadar müddette hastalanır/belirti gösterir?”
HIV bulaşmış bir şahsa teşhis konulduktan sonra hiçbir müdahalede bulunulmazsa ortalama 5 ila 10 yıl içerisinde hastalık belirtilerini göstermeye başlıyor. Bu müddet şahıstan şahsa nazaran daha kısa ya da uzun olabilir. Kişinin HIV ile enfekte olduktan sonra AIDS’e yakalanması ise yaklaşık 10-15 yıl ortası olarak saptanmıştır.
6. “HIV ile yaşayan beşerler öbür hastalıklara karşı savunmasız mıdır?”
HIV bulaşıcı hastalığına yakalanmış birisi bağışıklık sisteminin çökmesi nedeniyle birçok hastalığa karşı savunmasız hale gelebilir. Lakin HIV hastalarının en büyük düşmanı tüberkülozdur.
WHO’nun bilgilerine nazaran,
-
Tüberküloz dünya genelinde HIV’li hasta popülasyonunda önde gelen vefat nedenlerinden bir adedidir.
-
2016 yılında HIV ile yaşayan 400 bin kişinin tüberküloz nedeniyle öldüğü tespit edilmiştir.
-
En çok Afrika’da HIV’li beşerler ortasında mevte neden olduğu bilinmektedir.
5. “Erkek sünneti HIV bulaşmasını önler mi?”
Yoğunlukla Müslüman ülkelerin erkeklerine uygulanan erkek sünneti HIV üzere bulaşıcı cinsel hastalıklara karşı yüzde 60 muhafaza sağladığı bilinmektedir.
4. “Prezervatif HIV’i önler mi?”
WHO sünnetin sadece kısmi vakitli bir hami olduğunu bunun yerine kapsamlı bir müdafaa sağlamak için cinsel alaka sırasında partnerlerin prezervatif kullanması gerektiğinin altını çiziyor. Cinsel bağlantıda hakikat biçimde kullanıldığında prezervatifin bayanlarda ve erkeklerde HIV enfeksiyonunu önlemenin kanıtlanmış bir yolu olarak aktarılıyor.
3. “HIV nasıl tedavi edilir?”
HIV’in saptanmış kesin bir tedavisi yoktur. Lakin HIV teşhisi koyulan bir hastanın bedenine virüsün süratle yayılmasını engellemek için virüsün çoğalmasını engelleyen tedaviler uygulanabilir. Enfekte bir kişinin kanındaki viral yük, yani virüs miktarı azaltılarak hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir. Bu nedenle Antiretroviral ilaçlar HIV tedavisinde ve önlenmesinde kullanılır.
2. “HIV hastaları Antiretroviral tedaviyi deniyor mu?”
WHO’nun açıklamalarına nazaran dünya genelinde,
- 2017’de 20.9 milyon kişi HIV Antiretroviral tedavi alıyordu. Lakin hala HIV hastalarının yaklaşıl yarısı tedavi olmak için bekliyor.
1. “HIV ile yaşayan insanların öbür hangi bakım gereksinimleri vardır?”
WHO, HIV’li hastaların fizikî tedavinin yanı sıra danışmanlık ve psikososyal takviyeye muhtaçlık duyduklarını da belirtiyor. HIV bulaş olmuş bireyler hayat kalitesini sürdürebilecek halde yeterli beslenmelidir, pak suya ve temel hijyene de dikkat etmelilerdir.
