Japon Yeni’nde Çok Sıfır Olması Kıymeti Düşük Manasına mı Geliyor? İşte Japon İktisadı Hakkında 9 Bilgi
Orjinal ismi ‘Nippon-koku’ olan Japonya, ‘güneş’ ve ‘köken’ manasına gelen sözlerden oluşan güçlü bir Doğu Asya ada ülkesidir. Robot, teknoloji ve otomobil kesiminin başkanlarından olan Japonya dünyadaki sayılı ekonomilerden olmasına karşın, lokal para ünitesi olan Japon Yeni fazla sıfırlarıyla dikkat çeker.
Peki Japon Yeni’nde çok sıfır olması hakikaten kıymetsiz olduğu manasına mı geliyor?
İşte Japonya’nın iktisadına dair merak edilenler!
Japonya dünyanın en güçlü ekonomilerinden biridir ve gücünü ihracattan alır.
Japonya nominal olarak dünyanın 3. büyük, satınalma gücü bakımından ise 4. büyük ekonomisidir. Dünyanın en büyük mobilya üreticisi, üçüncü büyük araba üreticisi ve en çok kredi veren ülkesi olarak geçen Japonya; tıpkı vakitte teknoloji ve mimari alanlardaki gelişmeleriyle de ön plandadır. Buna karşın Japon Yeni şimdiki olarak 0,13 TL’ye ve 0,0073 Amerikan Doları’na denk gelir. Pekala bu Japon iktisadının makûs olduğu manasına mı gelir?
1. Japon Yeni’ndeki bol sıfırlar ülke iktisadını dayanaklar ve ihracatı kolaylaştırır.
Japonya’nın genel ekonomik tavrı ihracata dayanır ve bu nedenle Japon Yeni fiyatı bilerek düşük tutulur. Bu formda yatırımcıya avantaj sağlanır, ülke içi ulusal gelir yükselir ve ihracatta küresel piyasalarda avantaj elde edilir. Hasebiyle Japon Yeni üretime yük veren bu ekonomiyi desteklemek için bol sıfırlıdır.
2. Japonya iktisadı 2. Dünya Savaşı’nın akabinde çökmüştü ve siyasi değişiklikle toparlanmaya başladı.
Bir ada ülkesi olan Japonya’nın güçlü iktisadı, 2. Dünya Savaşı sonrası yaşanan ve ‘Japon Mucizesi‘ olarak isimlendirilen ekonomik büyüme periyoduyla birlikte yükseliş gösterdi. Soğuk Savaş’ın sona erdiği bu devirde, savaşla birlikte yıkılan Japonya diktatörlükten demokrasiye geçti ve ülke 1950-1970 ortası süratli kalkınmalara tanıklık etti.
3. Patlayan emlak balonu Japonya’yı sakinlik periyoduna soktu.
1980-1991 ortası ise ekonomik büyümeye karşın varlık fiyatları balonlaşmaya başladı. Devamında gayrimenkul ve pay senedi balonunun patlamasıyla birlikte Japonya ‘Kayıp Onyıl‘ olarak bilinen ekonomik sakinlik periyoduna girdi. Sonraki 10 yılda nispeten düşük bir ekonomik büyüme yaşamış olsa da 2001-2010 ortası kişi başı GSYİH (Gayri safi yurt içi hasıla) büyümesi Avrupa ülkelerini ve Amerika’yı geride bıraktı.
4. Amerika ile yeterli bağlar kuran Japonya bundan makûs etkilendi.
Yaşadığı ekonomik büyüme ile Singapur, Tayvan ve Güney Kore üzere ülkelere örnek olan Japonya; aslında 1985’ten sonra Amerika’nın da baskısıyla güneşin batışına tanıklık etti. Zira Amerika Japon Yeni’nin paha kazanmasını istiyordu ve Japonya’nın buna yönelik çalışmalar yapması Yen fiyatını artırdı. Bu da iktisadı ihracata bağlı olan ülkedeki ihracat düzeyini düşürdü ve büyüme suratını daralttı.
5. Japonya ithal petrole bağımlı hale geldikçe ithalat hacmi ve ekonomik daralması artış kaydetti.
Ayrıca Japonya, ülkedeki elektrik muhtaçlığını 2011 yılına kadar nükleer güçten karşılamaktaydı fakat Fukuşima’da yaşanan felaket bu reaktörlerin kapatılmasına neden oldu. Hasebiyle elektrik tüketim ölçüsünü karşılayacak üretim olmadığından fiyatlar arttı, ithal petrole bağımlılık yükseldi ve iktisat geriledi.
6. Japonya’daki ekonomik büyüme suratının yavaşlamasındaki en büyük neden yüksek yaş ortalamasıdır.
Japonya ekonomisindeki bu daralmanın bir başka kıymetli nedeni ise ülkedeki yüksek yaş ortalaması idi. Nüfusun %25’inin 65 yaş üzerinde olması işsizlik oranını artırdı ve yaşlanmaya bağlı bir nüfus piramidi ortaya çıktı. Bu çeşit bir eğilim ise ihracata bağlı iktisadın daha da küçülmesiyle sonuçlandı.
7. Japonya iktisadı yerini Çin’e devrederek daha az büyümeye başladı.
Japon iktisadı genel olarak yükseliş gösterir lakin bu yükselişteki sürat yıllar içinde düşerek yerini Çin’e bırakmıştır. Bilhassa pandemi sonrası periyotta Çin’in sürdürülebilir bir ivme yakalamasına karşılık olarak Japonya daha yavaş bir büyüme kaydetmiştir. 2008’de 4 defa resesyonla karşılaşan Japonya iktisadı gerilemeyle karşı karşıyadır.
8. Çin’in süratli yükselişinin Japonya ihracatını daha berbat etkilemesi bekleniyor.
Temel iktisadı ihracat temelli olan Japonya; birinci resmi düşüşünü 2015 yılında yaşadı ve bu periyodun yansımaları günümüze kadar geldi. Beklentiye nazaran Çin’in yükselişi, Japonya’nın gerilemesiyle senkronize halde ilerliyor ve 21. yüzyıl ortalarına kadar Japonya iktisadının 127 milyondan 100 milyon altına düşmesi bekleniyor.
9. Japon Yeni bilerek düşük tutuluyor olsa da ülke iktisadının daha fazla daralacağı varsayım ediliyor.
Temel olarak Japon Yeni bu nedenle ABD Doları ve TL üzere öbür para üniteleri karşısında düşük görünüyor. Fakat Yen pahası bilerek düşük tutuluyor zira ülke ihracat için hala cazibe merkezi olma gayesi güdüyor. Şayet Asya ülkeleri ortasından Çin’in yükselişine kâfi karşılık veremezse ilerleyen yıllarda sahip olduğu pazarı kaybederek daha da daralması bekleniyor.
