Levent Uysal Yazio: Nereye Evriliyoruz?
Evrildiğimiz cins, elbette eldekilerle yetinmeyecek. İleriye attığımız her bir adımla, ileriye gitme güdümüz daha da artıyor; daima daha fazlasına sahip olmak istiyoruz. Buna nazaran, elbette gelişen zihinlerimiz; çok daha ilerisini görebilecek, tahminen de dünya yetmeyecek. Tarih boyunca da bu bu türlü oldu, kimse teleskobun icadından sonra, evet uydumuz Ay’ı daha yakından gördük, bu bize kâfi demedi. Evvel uzaya çıkıldı, akabinde Ay’ın yüzeyine inildi, sonra çok çok daha ötesine gidildi ve hala kâfi demiyoruz, her seferinde daha da ileriye gitmek için çalışmaya devam ediyoruz. Bu sebeple çok daha fazla dinamik ve toplumsal yapı değişime uğrayacak. Örneğin sıhhat, memnunluk, siyaset, etraf, cümbüş üzere.
Geleceğin sıhhat modeli olan Sıhhat 5.0’da; günümüzde temelleri atılan tıbbi bilgi bütünlüğü, herkese her an ulaşabilen sıhhat hizmetleri ve daima müşahede sistemi var.

Kişinin tıbbi tüm bilgileri, teknoloji sayesinde daima toplanıyor ve tüm sıhhat altyapısıyla paylaşılıyor olacak. Tüm sistem birbiriyle daima temas içinde olduğu için, her yerden kişinin tüm sıhhat geçmişine erişim mümkün hale gelecek. Yapay zekâ üzere teknolojiler sayesinde, muhtemel bir rahatsızlık, hali hazırda toplanmış tüm dataların yorumlanması sayesinde çok evvelden öngörülebilecek ve kişinin hastaneye gitmesine dahi gerek kalmadan mesken ortamında tedavi edilebilecek, tedbir alınabilecek. Örneğin, 7/24 tüm bilgileri toplanıp incelenen, kalıtsal tüm ihtimalleri bilinen bir kişinin; 30 yıl sonra kansere yakalanma riski hesaplanabilecek ve buna nazaran aksiyon almak mümkün olabilecek. Bu biçimde hayat müddetleri uzayacak ve ömür daha kaliteli hale gelecek.
5.0 ile birlikte hayat standartları yükseleceğinden, eşit kaynak ve fırsatlara sahip olunacağından, kişinin kendine ve etrafına daha fazla vakit ayırması mümkün olacağından memnunluk artacak. Yani Memnunluk 5.0 kavramı da ortaya çıkacak, memnunluk anlayışımız ve mutluluğun hayatlarımızdaki pozisyonu değişecek, daha öncül hale gelecek.
Toplum yapısı bu kadar değişiyorken, siyasi yapının statik kalması beklenemez. 5.0 modeli; birey odaklı, bedel yaratan, daha efektif, daha çok eşitlik ve güvenlik sağlayan bir idare biçimi arayışındadır. Bu da Siyaset 5.0 kavramıyla karşılanabilir. Bunun da temelinde yeniden teknoloji var zira yapay zekâ üzere teknolojilerle, siyasi kararlar daha süratli ve yanlışsız biçimde verilebilecek. Önyargılar ve ayrımcılık yok olduğu için daha insancıl bir anlayışın gelmesi ve sonların kaybolması mümkün olabilecek. Aralıklar kısalacak, gerçek haberlere ulaşmak daha mümkün ve süratli olacak. Çıkar odaklı değil, birey odaklı bir anlayış olacağından ve kaynakların devamlılığı ile eşit dağıtımı gözetileceğinden ülkelerden bağımsız bir sistem oluşturulabilecek. Ortak yanlışsız ve düzgüne ulaşmak muhtemel hale gelecek.
Eğlence 5.0 ile birlikte cümbüş anlayışımız da bir dönüşüm içerisinde. Teknoloji ile birlikte, cümbüş tüm duyu organlarına hitap eder hale gelecek. Sanal gerçeklik ve çevrimiçi sistemlerle; her an, her yerde, rastgele biriyle cümbüş mümkün olacak. Konserler salonumuza gelecek, konutumuzdan müzelerde gezebileceğiz, tek tıkla oturduğumuz yerden oyun ortamlarına dâhil olabileceğiz. Vakitte seyahat yapıp, öğrenme biçimlerimizi geliştirebileceğiz. Yapay zekâ tabanlı programlar sayesinde düşünmemize gerek bile kalmadan, modumuza nazaran müzik yahut öyküler dinleyebilecek hatta izleyebileceğiz. Sinema salonlarını ayağımıza getirebileceğiz ve yeniden yapay zekâ sayesinde, rastgele bir kurguya dilediğimiz sonu farkında olmadan yazabileceğiz. Spor salonuna gitmeye gerek kalmadan, şahsî koçumuzla buluşabilecek, küme derslerine katılıp en verimli formda spor yapabileceğiz. Konutumuzdan seyahatlere katılıp, istediğimiz ülkeyi görebileceğiz.
Ve tahminen de en değerli değişimlerden bir tanesi olan, etrafın ve etrafa yaklaşımımızın değişimi: Etraf 5.0. Toplumun çıkarlarını gözeterek, etraf kirliliği ve doğal afetlere tahlili temel alan 5.0 modeli; tüm süreci otomatize edeceğinden, insan bazlı tüm yanlışların ve verimsiz kullanımların önüne geçebilecek. Tahlil teklifleri daha efektif ve uygulanabilir olacak, doğal afetler öngörülebilecek, tehlikeli bölgeler daha yanlışsız biçimde belirlenebilecek. Yapay zekâ sayesinde, kaynak kullanımı optimum seviyeye çekilebilecek. İsraf olmayacağında, doğal kaynaklar da insan kaynağı da en gerçek halde kullanılıp, en verimli haline gelecek. Doğal kaynakların eşit dağıtımı mümkün hale gelecek ve kaynakların kendini yenileyebilmesi için tahliller üretilebilecek. Güç kaynakları çeşitlenecek ve etraf kirliliğini en aza indiren sistemler oluşturulacak. Tarım dalı de otomatize hale gelecek ve üretim en verimli haline evirilecek, yiyecek badiresi ve kıtlık ortadan kalkacak.
Bazılarımız, gelişmelerin ve değişimin pek de aydınlık bir geleceğe varmayacağından emin. İnsanlığımızı kaybedeceğimize, yozlaşacağımıza, doğal seçilimle yok olacağımıza dair bin bir türlü felaket senaryosu var. Lakin 5.0’ın asıl vadettiği şey; hastalıkların ve hatta tahminen de mevtin olmadığı bir dünya sistemi. Acil durumlara anında müdahale edilebilen, en efektif tahlilin saniyeler içerisinde üretilebileceği; zelzele, tsunami üzere felaketlerin olmadan çok evvel öngörülebileceği ve tedbir alınabileceği; kaynak meşakkatinin olmayacağı bir dünya…
Felaket senaryolarını reddetmiyorum, yanlış adımlar elbette berbat sonuçlar doğurabilir. Benim her vakit ve asıl söylemeye çalıştığım şey; aksiliklerin oluşmaması için geleceği öğrenmemiz ve onu en hakikat biçimde kurgulamamız, yönetmemiz gerektiği fikri!
Evet, bildiğimiz manada homo sapiens; teknolojiyle entegre olmuş akıllı bir cinse dönüşüyor olabilir. Kimilerimiz buna olumsuz da bakabilir lakin söylesenize, homo sapiens öncesi cins için hangimiz, keşke o günlerde kalsaymışız, daha uygunmuş dedik ki? Bilakis, homo sapiens olmakla övünüyoruz, öncesini ilkel buluyoruz, bilgisiz, çirkin… Bu durumda, 200 yıl sonra evirileceğimiz tıp de homo sapiens için bunları söylemeyecek mi?
Tek bildiğim şey mi? Karanlıkta, ışık bulmak mecburiyetindeyiz. Bu ışık da bilgiden geçiyor, öğrenmekten, üretmekten ve tahminen de o çok korkulan robotlaşma sürecine dâhil olamayacak olan hislere ve akla hitap eden sanattan. Bugünün serveti bilgi! Bilim ve teknolojiyi kavrayan, güce ve geleceğe sahip olacak.
Web