Bugünlerde Covid ve aşı konusu yeniden gündemi işgal ediyor. Bunun için üç haklı sebep var: Birincisi soğuklar başladı. Covid yeni varyantlarıyla hayatımıza girip, kapanmalara sebep olacak mı? Oburu de Amerikan Besin ve İlaç Yönetimi (FDA) 5 yaş altındaki çocuklar için iki firmanın ürettiği mRNA aşısına müsaade verdi. Malum besin ve ilaç deyince FDA onayları bütün dünyayı ilgilendiriyor.
Asıl tartışılacak kısmı Pfizer yetkilisinin açıklamasıyla başladı.
Pfizer’in yetkilisi , Pfizer-Biontech mRNA kovid aşılarının, koronavirüs bulaşmasına ait testlere tabi tutulmadan piyasaya sürüldüğünü itiraf etti.
Koronavirüs salgını devrinde, Biontech şirketiyle birlikte Covid-19 virüsü için mRNA aşısı geliştiren Pfizer, yalnızca kovid aşıları sayesinde 2021’den bu yana 45 milyar dolardan fazla ciro yaptı. Bu cironun en az 10 milyar doları kâr olarak kayıtlara geçti.
Parası işin öbür boyutu ve bunu yasal otoriteler araştırmaya da başlamış. Ayrıyeten Avrupa Parlamentosu’nda ilaç şirketleri oturumları yapıldı. Avrupa’da faaliyet gösteren birçok ilaç şirketinin CEO’su ve yetkilisi, oturumlara katıldı ve Avrupa Parlamentosu milletvekilleri tarafından sorgulandı. Pfizer’ın CEO’su katılmadı.
Sosyal medyaya bahsin üç değişik tarafı yansıyor ve haklı olarak akla farklı sorular geliyor. Aşılar etkisiz miydi? Aşı aksileri haklı mıydı? Aşının bulaşıyı önlemeyeceği niçin göz arkası edildi? Madem kısmen herkes bağışıklık kazandı, yeni aşı olmaya gerek var mı?
Son iki yılda, tarihin en büyük olayına şahit olduk. Tahminen geçmiş yıllarda daha büyük salgınlar olmuştur lakin bütün dünyanın anlı izlediği bir vakıaya tarih şahit olmamıştı.
Gelinen noktada Covid tesirinde birkaç gün evvelki durum şuydu: Türkiye’de 18 yaş üstü şahıslarda aşı uygulamasında oran yüzde 85.66. Yetişkin olarak 57.9 milyon bireye birinci doz aşı vurulmuş durumda. Şimdiye kadar 16 milyon 900 bin civarında Covid hadisesine rastlandı, 101 bin 203 kişi hayatını kaybetti. Covid bitmiş değil, her gün 20 civarında mevt haberini maalesef almaya devam ediyoruz.
Dünyada durum çok daha vahim halde. 624 milyon beşere Covid 19 tanısı konuldu ve bunlardan 6 milyon 540 bin civarı hayatını kaybetti. Neredeyse her 100 bireyden biri bu hastalık sebebiyle vefat etti. Bizde oran yüzde 1’in altında.
Aslında bu datalar, gerçeği de tam yansıtmıyor. Bu hastaneye başvuran, test yaptırıp, tanısı konulan kişi sayısını tabir ediyor. Etrafımda hasta olup, tedaviye gitmeyen yahut hafif atlattığı için ilaç almaya gerek görmeyen çok fazla Covid’in farklı varyantlarına maruz kalmış hastalara şahit oldum.
İşin bir de şu boyutu var. Hiç Covid olmayanlar hakkında bilgimiz var mı? Bence asıl incelenmesi gereken kitle onlar. Hastalık bulaşmış olanlara Covidli diyoruz, ya olmayanlara ne diyeceğiz? Meğerse onların da bir ismi varmış: Novid yani No Covid olanlar… Geçen gün iki kişi ortasında konuşurken duydum. Halbuki diğerleri da bu kelimeyi kullanıyormuş. Pekala, aramızdaki Novidlilere, nasıl davranıldığını hiç fark ettiniz mi?
“Bu toplum, ötekileştirmeyi seviyor” diyeceğim fakat Covid enfeksiyonuna maruz kalmamışlara dış dünyada da isim takmışlar. Onlar Covirgin diyor. Novalgin, Coraspin üzere bir ilaç ismi sanki… Covid ve Virgin sözlerinden oluşturmuşlar. Covid bakiresi üzere Covid 19 geçirmemiş yahut Omigron, Delta varyantlarına yakalanmamış olanları tanımlıyor. Şahsen, Novidli tarifini tercih ederim.
Malum Covid ile hayatımıza pek çok yeni söz ve kavram girdi: Filyasyon, bulaş, entübe, toplumsal aralık, online, antikor testi, PCR testi, sürü bağışıklığı, immün gibi… Zoom diye bir teknoloji uygulaması bile hayatımızda artık. Bir de muhalifler var: Covidiotlar yani
Koronavirüsün gerçek olduğuna inanmayıp güvenlik protokollerini hiçe sayarak diğerlerini riske atan şahıslar.
Gelelim içimizdeki Novidlilere…
İngiliz Telegraph gazetesi de bu mevzuyu işledi. “Neden birtakım bireyler virüs kapmıyor?” sorusunun yanıtını aramış. Evvelce yakalanmamayı bahta bağlayan bir yaklaşım vardı. Lakin immünoloji uzmanları şu an apayrı ihtimaller üzerinde ağırlaşıyor. İngiltere ve Brezilya’dan araştırmacılar, birtakım insanların virüs karşısında doğal bir bağışıklığa sahip olup olmadığını pahalandırıyor.
Uzmanlar, bu bireylerin bağışıklık sistemlerinin virüsle savaşmanın yolunu daha evvelce bildiğine inanıyor. Bu şanslı azınlığın kanı ve hücreleri üzerinde yapılacak çalışmalarla da bağışıklığın tabiatına dair kritik iç görüler elde edilebileceği tabir ediliyor.
Dahası bu şahıslar, pandemi araştırmaları bağlamında en değerli maksat olan her türlü varyanta karşı tesirli olabilecek kozmik bir Covid aşısının anahtarını da ellerinde tutuyor olabilirler.
Bir de kan kümesi argümanları var ki o hususta da sağlam bir bilgi hala bulunmadı. Fakat bağışıklık sistemi ile ilgili ayrıntılı sonuçlar elde edilirse, Covid yahut diğer salgınlar için süratli ve tesirli tedavi prosedürleri geliştirilebilir.
Peki, Novidliler şimdilik inançta mi? Hayır.
FDA’nin çocuklar için Covid aşısı müsaadesi vermesi başları karıştırdı. Öncelikle çocukların neredeyse tamamı Novidli sınıfında. Sanki, bu karardan Covid enfeksiyonu eski yahut yeni varyantları ile bu kış tekrar yaygınlaşacak manası çıkarabilir miyiz?
Öyleyse bu kış, daha evvel Covid’e bulaşmış olanlardan daha fazla aramızdaki Novidlilere ihtimam göstermeliyiz.
İki yılda edindiğimiz deneyime nazaran, Covidlilerin yüzde 80’i enfeksiyonu hafif atlatıyor. Olayların yüzde 20’si hastane kaidelerinde tedavi ediliyor. Hastalık ekseriyetle 60 yaş üstü şahısları daha şiddetli etkiliyor. Tabipler, bunun yanı sıra kronik rahatsızlığı olan kalp hastalarını, hipertansiyonlu, diyabetli, kronik teneffüs yolu hastalığı, kanserli şahısları de riskli durumda nitelendiriyorlar.
Salgın bitmek üzere görünse de, havalar soğudu ve pek çok memleketler arası sıhhat kuruluşu önlemlere devam ediyor. Sakın hiç kimse, bana bir şey olmaz, demesin. Önlemleri bırakmıyoruz ve süreci sağlıklı formda yönetmeyi bilmeliyiz. Ne Covidliler tekrar enfeksiyona yakalansın, ne de Novidliler bu elim durumu yaşasın! Salgın, çocuklarımızdan da uzak dursun.
Aranızdaki Novidlilere âlâ davranmanız ve sağlıklı kalmanız dileğiyle…
