Trabzonluların Çok Yeterli Bildiği Gurbetteyken Dönsek de Çabucak Gitsek Dediği Lezzet Durakları

Elbette yalnızca hamsiden bahsetmiyoruz. Fevzi Hoca’da taptaze günlük balıkların yanısıra köfte de bulmak mümkün. 1973’te Hüseyin Avni Aker Stadyumu önünde el otomobilinde köfte ve balık satarak mesleğine başlayan Fevzi Hoca bugün İstanbul, Ankara ve Trabzon şubelerinde birinci günkü lezzeti koruyarak hizmet veriyor.

Trabzon’un eski mahallelerinden Pazarkapı Mahallesi’nin en eskilerinden Rüştü’nün Fırını’nın kuruluşu 1920’lere dayanıyor. Baştan söyleyelim bol tereyağlı bu peynirli ve kıymalılar alışık olmayanlara epey ağır geleceğinden kahvaltılık olarak tercih etmesinler.

Tarihi çok eskilere, 1853 Osmanlı-Rus savaşına dayanan bir lezzetten bahsedeceğiz. Savaş sırasında Osmanlı ordusunun yiyecek meşakkatine tahlil bulan Trabzon Valisi Kalkanoğlu olarak anılan Süleyman Ağa’nın tanımı 1856’dan beri Trabzon’da hizmet veriyor. Bugün 5. jenerasyonun işlettiği bu tarihi lokanta İstanbul’da da hizmet veriyor lakin Trabzon’daysanız ve buradan pilav yememişseniz çok şey kaçırırsınız.

Döner, hepimizin malumu, sevmeyenini bulmak ne kadar zorsa ‘ya bunu bir de şurda yiyeceksin’ diyecekleri bulmak o kadar kolaydır. Herkes dönerim en birincidir der. İstanbul’da birbiri arkasına açıladuran ‘Karadeniz Dönerci’leri şöyle dursun sizi tekrar Trabzon Merkez’de Kunduracılar Caddesi ile Maraş Caddesi ortasındaki Akçay Döner’e alalım.

Maraş Caddesi’nden çıkıp meydana yanlışsız yürürken yeniden Kunduracılar Caddesi’ne geçiş yapan sokaklardan birindeyiz. Bahar Sokak. Burası ünlü dönerci Muharrem Usta’nın yerini barındıran küçücük bir sokaktır ve mis üzere döner kokar. Bu ortada belirtelim; Trabzon’da döner porsiyonla değil, gramla enfes pideler içinde satılır, İstanbul’da bu üslup pidelere dürüm denir lakin lezzeti asla tıpkı değildir.

Hamburger her yerde var diyenler, anlayamazsınız… Ercan Burger çocukluğunu, gençliğini Kemerkaya mahallesinde geçirmiş olanlar için bir efsanedir. How I Met Your Mother’da Marshall’ın unutamadığı hamburgeri üzere, her yedikleri hamburgerde onu ararlar da bulamazlar. Ercan Ağabey’in hamburgerini eşsiz yapan patatesin hamburgerin yanında değil içinde servis edilmesidir.

1990’dan beri Trabzon’un gençlik yeri, pizzacısı, kumpircisi, hamburgercisi, gözbebeğidir Tad Pizza. Salata barında küçük salata tabağına büyük salata ölçüsünü kuleler, dünyanın en lezzetli pofuduk hamurunda en bol gereçli pizzalarını, en kocaman patateslerinde mis üzere kumpirleri kırmızı beyaz masalarında yersiniz. İkinci jenerasyonun kasaya geçmesi ile tadından da keyfinden de karakterinden de hiçbir şey kaybetmeyen Tad Pizza’nın veliahtları babalarından devraldıklarının şuurunda Trabzon’un en klâsik buluşma yeri olmaya devam ediyorlar.

Her yerin döneri üzere köftesi de meşhurdur malum lakin biz Trabzon’dan öbür yerde yediğimiz Akçaabat köfteden tat alamadık. Nihat Usta 1974 yılında Nihat Aydın tarafından kurulduğundan beri Trabzon’un lezzet temsilciliğini üstlenmiş durumda. Pazar günleri ailelerin Karadeniz’e bakarak, köfte, piyaz, kızarmış ekmek üçlüsü ile Nihat Usta’da yemek yemeleri adeta bir ritüele dönüşmüştür.

Trabzon’un kıyıdaki en eski köftecilerinden Körfez Köfte önündeki kayıkhane ile salaş bir köfteci olarak başladığı hayatına tekrar birebir yerde lakin eskisinden daha şık formda devam etmekte. Bir rivayete nazaran 70’li yıllarda o kadar salaş bir yermiş, bayan müşterileri de o kadar azmış ki günün birinde köfte yemek için onları tercih eden bir küme genç bayana güzel görünmek için garsonlar kendilerini tütün kolonyaları ile adeta yıkamışlar ve köfteler bile tütün kolonyası kokarak gelmiş. İşin hoş yanı bu genç bayanların çocukları hala Körfez Köfte’ye gidiyor ve köftelerini, piyazlarını bu kıssayı dinlerken tıpkı denize bakarak yiyorlar.

1948 yılında kurucusu Mustafa Özbak’ın ufak bir şeker imalathanesinde çalışmaya başlaması ile doğmuş Beton Helva mucizesi. Uzun Sokak’taki birinci dükkan 1953 yılında açılmış ve üst katındaki Beton Mimarlık’tan esinlenerek Beton Helva ismini almış. Yarım çok aşkın müddettir, helvasıyla, koz helvasıyla, şirasıyla Trabzonlunun gönlünde taht kurmuştur. Bugün Uzun Sokak ve Maraş Caddesi’nde iki yerde hizmet vermekte ve ağızları sulandırmaya devam etmekte.

Trabzon’da kime sorarsanız sorun dondurma denince akla son yıllarda tek adres geliyor: Tufan Pastaneleri. Yerken sütün tadını alıyorsunuz resmen. O kadar doğal, o kadar hoş. Önünde oluşan kuyrukları görünce şaşırmayın.

Trabzonlular Laz mıdır değil midir tartışıla dursun, herkesçe tuzlu bir hamurişi olarak kabul görmüş böreğin önüne Laz sözü eklenince tatlı olması ve Trabzon’un vazgeçilmez lezzetlerinden biri olması epey ironik. Evet Laz Böreği şerbetli bir tatlıdır ki tadına doyulmaz, Nejla Hanım da bu işin piridir yemeden geçilmez.

Özdemir Kasap ismi üstünde bir kasap. Yalnızca et satışının yapıldığı uzun yıllardan sonra, önündeki mangal, küçük bir lokantaya dönüşmüş durumda. İçerisi Trabzonspor bayrakları ile donatılmış durumda lakin bu Trabzon kentinin genelinde geçerli bir durum, burada bizi kendine hayran bırakan mis üzere eti. Pirzolaya, salataya doyanların Trabzonsporlu olduğu rivayet ediliyor.

Of ilçesi Trabzon’un tahminen Türkiye’nin en ünlü ilçesidir. Artık biz bu mevzuya hiç değinmeden Of’a akın akın gitmemize neden olan Nizam Usta Döner’den bahsedeceğiz. Dediğimiz üzere döner Trabzon’da meşhur lezzetlerden, Nizam Usta ise en birincilerindendir, bir tatsanız Trabzon-Of ortası arayı bir çırpıda alır dönerinizi yemeden dönmezsiniz.

Eminim birçoğunuz Trabzon’da sütlacın meşhur olduğunu bilmiyordur. Yemyeşil bir vadiye kurulmuş olan Hamsiköy’de, otlayan ineklerin sütünün farklı bir lezzeti oluyor. Köy geçimini sütlaç turizminden sağlıyor desek palavra olmaz. Birçok sütlaççı var. Bizim teklifimiz buradaki en eski sütlaççı olan Osman Usta’nın Yeri’nden paket alıp, köyün görüntüsünü gören bir kafede çay eşliğinde yemeniz. Ama Hamsiköy sütlacı yemek için illa Hamsiköy’e gelmeniz gerekmiyor. Trabzon merkeze her gün buradan kalkan araçlar sütlaç götürüyor.

Trabzon’a yolunuz düşerse birkaç eli yüzü düzgün yerlerde yemiş ve açıkçası Akçaabat köftenin özelliksiz bir şey olduğuna karar vermiş olabilirsiniz. Komaroğlu’nda kesinlikle tekrar denemelisiniz. Son derece salaş, esnaf işi bir yer olan bu yerde çok lezzetli köfteler var.

Çıtır çıtır, Karadeniz pidesinin sırrı fırında fındık kabuğu yakılmasıymış. Pide yanında tereyağı ile geliyor. Soldaki üzere kapalı pide yiyorsanız ufak ufak kesip içine atmak, ya da sağdaki üzere açıksa da kenarlarına sürebilirsiniz.

Eğer merkezdeyseniz:

• Pekünlü Pide’nin kıymalı yumurtalı yuvarlık pidesi çok uygun. 

• Terminal Pide bir Trabzon efsanesi. Fakat yalnızca öğlen yemeğinde açık.

Özellikle Bozo Pide’nin kolot peynirlisini tercih etmelisiniz.

Dağ havasında, görünümlü bir kahvaltı yapmak tercihinizse:

• Düzköy’de Haçkalı Hoca Baba Yaylası’nda bulunan İmera Dağ Kafe Restoran

• Hıdırnebi Yaylası’ında, Beyza Kafe

 Beyza isimli ufak bir kızın annesinin işlettiği salaş bir kafe. En hoş yanlarından biri de bulutların üzerinde uçan o meşhur Karadeniz salıncaklarından birisine sahip olması.

Bununla birlikte görünümü ve doruktaki pozisyonu sebebiyle Uzungöl’deki tercih edilesi yerlerden. Şayet Uzungöl’e giderseniz siz de en zirvedeki kafeleri tercih edin. Bu formda biraz daha doğal bir görünüme eşlik edebilirsiniz.

Türkiye’nin dört bir yanındaki balıkçılarda hamsi çarçabuk bulunabiliyor, buğlamasını ve hamsikuşunu büyük ihtimal Trabzon’a geldiğinizde Karadeniz dışında kolay kolay bulamayacağınız “çıtlama”yı yerinde denemelisiniz.