Finans sohbetlerinde son periyotlarda sıkça duyduğumuz Unicorn terimi ne manaya gelmektedir? Hangi teşebbüsler Unicorn olarak isimlendirilir? Hangi şirketler Unicorn’dur? Bu içerikte milyar dolarlık teşebbüslerden yani Unicorn’lardan bahsedeceğiz.
Unicorn Teşebbüs Nedir?
Unicorn terimi, bedeli 1 milyar doların üzerinde olan özel bir teşebbüsü söz eder. Risk sermayesi kesiminde yaygın olarak kullanılan bu terim birinci olarak risk sermayedarı Aileen Lee tarafından kullanıldı. Unicorn teşebbüsler sıkça görülen yapılar değildir ve içinde yer aldığı bölümde farklı inovatif bir yol izlemeyi gerektirir.
Unicorn Efsanesi
Terim, başlangıç aşamasındaki bir teşebbüs sermayesi fonu olan Palo Alto merkezli Cowboy Ventures’ın kurucusu Aileen Lee tarafından birinci defa kullanıldı. Unicorn kavramından birinci defa, 2000’lerde kurulan yazılım teşebbüslerine baktığı ve sırf %0.07’sinin 1 milyar dolarlık bir pahaya ulaştığını kestirim ettiği ‘Welcome to the Unicorn Club: Learning from Billion-Dollar Startups’ başlıklı makalesinde bahseden Lee’ye nazaran, bu noktaya ulaşan teşebbüsler o kadar az görülüyordu ki bu teşebbüsleri bulmak, hayal eseri, efsane bir tek boynuzlu at bulmak kadar zordu.
1000’den Fazla Unicorn Var!
Lee’ye nazaran, birinci Unicorn teşebbüsler 1990’lı yıllarda kuruldu. Alphabet (Google) 100 milyar doları aşan bir değerlemeyle 90’ların en önde olan Unicorn’larından biiydi. Günümüzde yapılarını koruyan birçok Unicorn teşebbüs 2000’lerde doğdu. Evvelce Facebook olan Meta, bu devrin en büyük üstün Unicorn teşebbüslerinden birisi. Mart 2022 itibariyle dünya çapında 1.000’den fazla unicorn şirketi var ve bu teşebbüsler toplu olarak 3.516 milyar dolar değerindeler.
İlk Yıllar Her Vakit Zordur
Unicorn’ların pahası ekseriyetle yatırımcıların ve risk sermayedarlarının, şirketlerin nasıl büyüyeceklerini ve gelişeceklerini, hissetmelerine dayanır. Bu nedenle her şey daha uzun vadeli varsayımlar üzerinden planlanır. Bu, değerlemelerinin şirketlerin aktüel finansal performanslarıyla hiçbir ilgisi olmaması manasına gelir. Zira, unicorn şirketlerin birden fazla birinci yıllarında nadiren bir kar elde ederler.
Halka Açılmak
Lee’nin makalesinin yayınlanmasından bu yana, Unicorn terimi, teknoloji, taşınabilir teknoloji ve bilgi teknolojisi kesimlerinde – ekseriyetle üçünün kesiştiği noktalarda – temel finansmanları tarafından kuşkulu bir halde desteklenen çok yüksek değerlemelere sahip teşebbüsleri tabir etmek için yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştı. Araştırmalar, 2019 itibariyle üç tek boynuzlu attan en az birinin halka arz edildiğini gösteriyor.
Unicorn Örnekleri
ABD merkezli Unicorn’lar ortasında Uber, Airbnb, SpaceX, OpenSea, Discord ve Pinterest üzere şirketler örnek verilebilirken; Çin içerisinde ise Bytedance, Xiaomi, China Internet Plus Holding (Meituan Dianping) ve Lu.com üzere farklı yapılar örnek verilebilir.
Türkiye’den Unicorn dendiğinde ise Trendyol, Getir, Peak Games, Dream Games birinci akla gelen teşebbüsler olurken; yerli Unicorn’lar direkt tüketiciye servis, e-ticaret ve oyun bölümlerinde faaliyet gösteriyorlar.
