Ünlü Türk Düşünürler ve Müellifleri Anlatan Kültür Bakanlığı Yayınlarından Çıkmış 12 Biyografik Roman

İnsanın niyet gücünü tahrik ederek onu düşünmeye zorlamak emeliyle yazdığını söyleyen Tarık Buğra’nın temel sorunu, eşref-i mahlûkat kabul ettiği beşere, büyüklüğünü anlatmaktır. Bu sebeple Türk edebiyatında yerli ve ulusal bir damarın güçlenmesinde olduğu kadar, yerelden evrensele ulaşan bir bakış açısıyla Türkiye’nin hafızası olarak nitelenebilecek eserler kaleme alırken birebir vakitte insanın bireyleşme ve ruhsal büyüme sürecinin kademelerini iç dünyanın zenginliğinden yola çıkarak anlatır. Öykü ile başlayan müelliflik sürecini roman, tiyatro, deneme, seyahat yazısı ve fıkra üzere farklı tiplerle çeşitlendiren Tarık Buğra, kurguladığı özgün hadiseleri, ezberleri bozan karakterleri ve okuyucusuna her periyotta söyleyecek kelamı olan metinleriyle Türk edebiyatının klasikleri ortasında yer almıştır.

Kitapta, Tanpınar’ın hayat öyküsünden başlayarak şairliği ve şiir hakkındaki niyetleri, başta Huzur ve Mahur Beste olmak üzere hikaye ve romancılığı ile edebiyat tarihçiliği, bir kısım Batılı şair, ressam ve musikişinaslarla bağlantısı, divan edebiyatına bakışı, Yahya Kemal’le olan dostluğu, İstanbul, Bursa ve Paris’e bakışı, lisanı ve üslubu, yapıtlarındaki kimi felsefi ve metafizik sorunlarla şiir, hikaye ve romanlarında yer alan birtakım temalar etrafında, değişik hacimde toplam 30 yazı yer almaktadır.

Türk edebiyatının son altmış yılında daima yazan, kendini yenileyen, araştıran ve kurgulayan, tartışmaların odağında yer alan Attilâ İlhan, şiirleri, romanları, gazeteciliği sinemacılığı, senaryo müellifliği ile Türk insanına, sanatkarına, fikir adamına bir insanın neler yapabileceğini ve bir ömre neleri sığdırabileceğini göstermiştir.

11 Ekim 2005 tarihinde ortamızdan ayrılan Attilâ İlhan’ın anısına yayımlamış olan bu anma-armağan kitapta, onun yapıtlarını kapsamlı bir biçimde inceleyen, sorgulayan ve pahalandıran yazılar içermektedir.

Edebiyatımızın kilometre taşlarından biri olan Orhan Kemal (1914-1970) için üslubunu belirleyen temel etken hayatıdır. Yaşadığı dünya, ülkesinin durumu, savaşlar ve ihtilallerle sarsılan bütün bir yirminci yüzyıl, onun yazarlığına istikamet verecektir. Onun yaşadığı asır, umutların ve hayal kırıklıklarının çağı olarak isimlendirebilir, lakin Orhan Kemal sürekli umutlu insanların yanında yer almıştır. İşçi sınıfların muharriri olarak yoksul insanların hayatlarına çırılçıplak bir gerçeklik penceresinden bakan bir hümanizmle yalnızca kendi roman kozmosunu oluşturmakla kalmamış, birçok müellife da ilham kaynağı olmuştur

2012 yılında yayımlanan kitap, Türkiye’de toplumsal bilim geleneğinin bilimsel bir biçim kazanmasına getirdiği yol ve çağdaş anlayışla değerli katkılarda bulunan Köprülü’yü hayatı ve yapıtları ile çeşitli taraflardan ele almaktadır. Bu eser, kaleme aldığı binlerce makale ve onlarca kitapla, Türk kültür ve tarihine ait özgün çalışmalarla Türklük ve İslam’a karşı Avrupa-merkezci bakışı sorgulayan, yerleşik yanlış kanaatleri Batı’daki çağdaş usuller ve anlayışlarla çözümlemeye çalışan Köprülü’yü daha güzel tanıtmayı hedeflemektedir.

Onun şiirleri bir yanıyla ülkemizin tarihini, toplumunu ve problemlerini bahis edinir. Öte yandan insanoğlunun tabiat, vakit, sonsuzluk, mevt üzere olgular karşısındaki tavrını belirlemeye çalışır. Yayımlayanan bu kitapta bütün bu alanları kuşatan incelemeler, Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın Hayat Hikayesi, Dağlarca’nın Sanatı ve Yapıtlarıyla ilgili açıklamaları, incelemeler, ‘Ölümsüzler’in’ kaleminden Fazıl Hüsnü Dağlarca başlıklı kısımlarda yer almaktadır.

Türk fikir dünyasının yorulmak bilmeden üreten çalışanı Cemil Meriç, bizlere sadece düşünmenin uçsuz bucaksız verimliliğini göstermekle kalmamış, hem Doğu’yu hem de Batı’yı anlamada diyalogun değerini öğretmiştir. Sözlerle oluşturduğu aydınlık dünyasında, entelektüel merakını her daim zinde tutmayı başaran Cemil Meriç, bir bilgi meşalesi olarak bugün de yol gösterici rolünü koruyor.

Cumhuriyetin kuruluşuna ve Türk toplumunun yine inşasına şahit olan Necip Fazıl Kısakürek, ömrünü mefkureleri uğruna vakfetmiş, fikirlerini ne değerine olursa olsun hiç ödün vermeden savunan bir düşünür ve şairimizdir. O Sakarya Türküsü’ndeki üzere kıvrım kıvrım akan meşakkatli bir ömür yaşadı. O, ülkü bir gençlik yetiştirmek için ömrünü adayan bir fikir ve aksiyon adamıydı. Birinci baskısı doğumunun 100. yıl dönümü münasebetiyle 2004 yılında yapılan kitap okurlarıyla buluşuyor.

Hasan Ali Yücel’in Neşriyat Kongreleri geleneğinin başlatılmasındaki öncü rolü, Türkiye’nin eğitim açığının kapatılmasına sağladığı katkılarla Köy Enstitülerinin fikir ve kurucu önderliğini üstlenmesi, Doğu ve Batı klasiklerinin Türkçeye çevrilmesi hareketini başlatarak antik niyet ve sanat birikiminin ülkemizde tanınmasına ortam hazırlaması, özerk ve demokratik bir üniversite anlayışının kurumsallaşması için gösterdiği eforlar kitabın kıymetli mevzu başlıkları ortasında yer almaktadır.

Edebiyat ve şiirde İkinci Yeni akımının önde gelen şairlerinden biri olan Cemal Süreya, şiirlerinde yalın bir lisan kullanmış, ele aldığı en uç bahislerde dahi insan temasını ön planda tutarak neslinin en güçlü şairleri ortasında anılagelmiştir. Cemal Süreya, şiirlerinde sokaktaki adamın, emekçinin, işçinin, gecekondu beşerinin, açın, yalnızın, yetimin, tokun, zenginin, düşünen insanın, seven insanın, lakin en kıymetlisi âşığın hislerini anlatarak insanımızın hislerine tercüman olmuştur. Cemal Süreya’nın vefatının 50. yılı anısına hazırlanan bu kitap, onun yalnızca şairliğini değil, tıpkı vakitte dergiciliğini, çevirmenliğini, düzyazı müellifliğini ve çeşitli hususlara dair kanılarını de ele almakta; dostları ve yakınlarının daha evvel hiçbir yerde yayımlanmamış, çeşitli anılarını içermektedir.

Melih Cevdet ve Oktay Rifat ile birlikte yenilikçi ‘Garip’ akımının kurucularından olan Orhan Veli Kanık, şiirlerinde yalın bir anlatımı benimseyerek şiir lisanını konuşma lisanına yaklaştırmıştır. Şair, 36 yıllık ömrüne şiirlerinin yanı sıra öykü, deneme, makale ve çeviri alanında birçok eser sığdırmıştır. Orhan Veli Kanık’ı ve onun şiirini çok yakından tanıyan muharrirler ve akademisyenler, bu kitapta çeşitli taraflarıyla Orhan Veli’yi, şiirini, sanatını, kurucularından olduğu Garip akımının Türk edebiyatına kattığı yeni pahaları ele almışlar, birinci kez bu kitapta yayımlanan anılarıyla da Orhan Veli’nin hiç bilinmeyen taraflarını okuyucularla paylaşmışlardır.

Bayrak şairi olarak anılan Arif Nihat Asya gerek biçim, gerek içerik olarak Türkçenin en güçlü şairlerinin başında gelir. Kısa artistik nesir çalışmaları ise, çok fazla işlenmemiş olan bu tıbbın en hoş örneklerindendir. Şiirde, aruzun bütün kalıplarından hür şiire kadar Türk lisanında bulunan her biçimi çarpıcı bir rahatlıkla kullanmıştır. İçerik olarak ise, Türk kültürünü bütün maneviyatı ile kucaklamış kıymetli şairlerimizden birisidir. En harika Naat’ı o yazmıştır; Selimiye, Süleymaniye onun şiirinde lisana gelmiştir; anaların kurt doğurduğu vakitler onun destanında canlanmış ve devler “köprüleri sarsarak” geçmişlerdir “dudaklarında Hun türküleri” ile ve en hoş ana şiirlerini de o yazmıştır ve çocuklarımızın doğumuna, düğünlerimize o tarihler düşürmüştür.