Bir gezegenin ne kadar sıcak yahut soğuk olduğunu tanımlamak bazen karmaşık olabilir. Mesela Dünya’yı örnek alalım: Tropik bölgelerdeki sıcaklıklar, kutup bölgelerdeki sıcaklıklardan epey farklıdır. Sıcaklıktaki değişimler hem atmosferlerde hem de gezegenlerin farklı yerlerinde epeyce yaygındır. Güneş Sisteminde bulunan Venüs gezegeni bu duruma bir örnek olarak gösterilebilir. Biz de bu yazımızda bu bahisten bahsediyoruz.
Kaynak: https://www.iflscience.com/the-hottes…
Ortalama sıcaklıklara bakacak olursak, yenilmez bir yüksek sıcaklık şampiyonu Venüs diyebiliriz.
Güneşin etrafında dönen ikinci gezegenin ortalama sıcaklığı 464°C’dir. Bu kurşunu eritecek kadar sıcak bir ortamdır. Ayrıyeten gezegene inmeyi başaran Sovyet sondası yüzeyde uzun müddet hayatta kalamadı.
Peki neden Venüs en sıcak gezegendir?
Ortalama olarak Venüs, Güneş’e en yakın gezegen olan Merkür’den bile daha sıcaktır. Bunun sorumlusu ise gezegenin bulut örtüsü. Venüs atmosferi sülfürik asit ve karbondioksitten oluşur ve Dünya’nınkinden yaklaşık 100 kat daha kalındır. Gezegen, uzun vakit evvel yıkıcı bir sera tesiri yaşadığı için bugünkü halindedir. Venüs’ün yüzeyinde olsaydınız, tıpkı anda hem yanar, hem erir hem de ezilirdiniz. Katiyen bir tatil için en âlâ yer sayılmaz.
Başka hiçbir gezegen ortalama sıcaklık açısından Venüs ile yarışamazken, pozisyona mahsus sıcaklık arıyorsak seçebileceğimiz çok sayıda yer vardır.
Dünya da dahil olmak üzere gezegenlerin dış atmosferleri binlerce derecelik sıcaklıklara ulaşabilir. Bu katman termosfer olarak bilinir. Atmosferlerin bu katmanlarının bu kadar sıcak olmasının nedeni Güneş’tir. Atmosferin bu kısmı çok büyük ölçüde radyasyon alır – lakin yoğunluk çoklukla o kadar düşüktür ki ısı transferi çok verimli değildir. Dünya’nın termosferinde yörüngede dönen Memleketler arası Uzay İstasyonu bu nedenle erimez.
Sıcaklık kelam konusu olduğunda volkanlar da dikkate alınmalıdır.
Sadece Dünya’da değil, Jüpiter’in en içteki ayı olan Io’da da bu geçerli. Io Ay’ımızdan daha büyüktür ve yüzeyi volkanlarla kaplıdır. Bu volkanlardan dışarı çıkan lavın yaklaşık 2 bin derecelik sıcaklıklara sahip olduğu düşünülüyor. Bu, gezegenimizin rastgele bir yerindeki lavdan çok daha yüksek bir sıcaklık. Tekrar de Jüpiter’ın uydusunda atmosferin olmaması nedeniyle ortalama sıcaklık sıfırın epey altında.
Venüs’ten daha sıcak gezegenler bulmak istiyorsak, Güneş Sisteminin çok ötesine bakmamız gerekiyor.
Kasım 2022 itibariyle, bilinen en sıcak dünya KELT-9b isimli bir ötegezegendir. Bu gezegen, Güneşimizden neredeyse iki kat daha sıcak bir yıldıza son derece yakın bir yörüngede dönüyor. KELT-9b’in ortalama sıcaklığı ise 4 bin dereceye yakın. Bu, tungsteni eritecek kadar yüksek bir sıcaklık. Gezegenin ayrıyeten bir cins kütleçekim kilidi sayesinde bir tarafı her vakit yıldızına dönüktür. Daima güneş gören taraf, gezegenin ortalamasından yüzlerce derece daha yüksek sıcaklıklara sahiptir. Bu sıcaklıklar birçok yıldızdan daha sıcaktır; hatta neredeyse Güneş’imizin yüzeyi kadar sıcaktır. Bu gezegenin termosferinin yıldız yüzeyiyle birebir sıcaklığa sahip olduğu düşünülüyor. Kainatta daha sıcak gezegenler olabilir, lakin bu katiyen kırılması sıkıntı bir rekor.
Siz bu husus hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!
