Araştırmalara Nazaran Devasa Bir Asteroit Geçmişte Mars’a Çarpıp Megatsunamilere Neden Olmuş Olabilir!
Mars yüzeyinde bulunan bir kraterin daha detaylı biçimde incelenmesi, birtakım farklı bulgulara yol açtı. Bu krateri oluşturan ve geçmişte Mars’a çarpan uzay kayası, Dünya’da dinozorların jenerasyonunu bitiren asteroit kadar büyük olabilir. Ayrıyeten bu kaya Mars’ta o vakitler bulunan denizlerle etkileşime girip tsunamiler oluşturmuş olabilir. Biz de bu yazımızda bu bahisten bahsediyoruz.
Kaynak: https://www.iflscience.com/dino-kille…
NASA’nın Viking 1 sondası Mars’a vardığında, uzay araştırmalarında altın bir çağ için büyük umutlar taşıyordu.
Sondanın bulduğu şeyler şaşırtıcıydı, ve ömür için az/zayıf deliller bulunması biraz hayal kırıklığı yaratmıştı. Bununla birlikte yeni bir tahlil, sondanın Güneş Sistemi tarihindeki en dramatik olaylardan birinin gerçekleştiği yerde bulunmuş olabileceğini öne sürüyor.
Viking 1’in indiği Chryse Planitia krateri, su erozyonu belirtileri nedeniyle seçilmişti.
Mars yüzeyindeki en alçak noktalardan biri olarak, yakınlardaki dağlık bölgelerden gelen ırmaklar, Mars’ın geri kalanının birçok kuruduktan çok sonra bile bu bölgeye su taşımış olabilir.
Yine de Viking 1, eski Mars okyanusları için beklenen delillerden kimilerini bulamadı.
Görevden yaklaşık kırk yıl sonra, gezegen ölçeğinde iki tsunaminin bu belirtilerden kimilerini silip süpürmüş olabileceği ileri sürüldü. Megatsunami hipotezini birinci ortaya atan takımın yayınladıkları makalelerinde, daha evvelki tsunaminin kaynağının iniş alanından o kadar da uzakta olmayan bir krater olabileceği öne sürülüyor.
Megatsunami hipotezi birinci olarak, Mars’ta bir vakitler bir okyanus olsaydı dengeli yükseklikte olacak bir Mars ‘kıyı şeridinin’ görünürdeki yokluğunu açıklamak için önerilmişti.
Tektonik plakalar olmadan, Mars’ın bu tıp olayları dahili olarak tetiklemesi pek mümkün değildir, bu yüzden dışardan gelen tesirlerin (asteroit çarpışmaları gibi) bu tip tepkilerin nedeni olduğu düşünülmektedir. Dünya üzerindeki tektonik hareketler, rüzgar ve su erozyonu nedeniyle, 2 milyar yıldan evvelki tüm kraterler yok olmuştur. Fakat Mars’ta kraterler bu faktörler olmadan daha uzun müddet dayanabilir. Makale, 110 kilometre genişliğindeki bir kraterin 3,4 milyar yıl öncesine, Mars’ın hala ıslak olduğu vakte dayandığını ortaya koyuyor.
Krater, Milletlerarası Astronomi Birliği tarafından Pohl olarak isimlendirildi ve Viking’in iniş alanının 900 kilometre kuzeydoğusunda yer alıyor.
Yazarlar, Pohl’un kara yerine suya çarpan bir asteroit tarafından oluşturulduğunu düşünüyor. Evvelki çalışmada sanılandan üç kat daha büyük olmasına karşın, kayanın gezegene çarpma zamanlaması tsunami tesiri yaratmak için hayli dengeli. Nitekim de Pohl, biri Chicxulub olan Dünya üzerindeki onaylanmış üç çarpma bölgesi dışında kaydedilen tüm kraterlerden daha büyük. Müellifler, asteroidin yüzeyden karşılaştığı direncin cinsine bağlı olarak, 3 yahut 9 kilometre genişliğinde olması gerektiği sonucuna varıyor.
Chryse Planitia krateri çarpma bölgesine gereğince yakın ve bu, Viking 1’in yakınlarda bulduğu kayaların çeşitliliği ve mümkün çamur volkanları üzere birtakım özellikleri açıklıyor.
Modelleme, tsunaminin yüksekliğinin o sırada Mars okyanusunun derinliğini aştığını gösteriyor. Viking 1, uzun vadeli bir tartışma konusu olan metan durumunu çözmesine karşın, Mars’ın hayat için umulduğundan daha az umut verici bir yer olduğunu göstermişti. Bu, gelecekteki robot ve insan misyonları için planların küçülmesine ve gecikmesine yol açan birçok faktörden biriydi.
Ancak makale doğruysa, bu krater ömrü aramak için en âlâ yerlerden bir tanesi olabilir.
Her şeyden evvel, Pohl oluşumu tarafından yaratılan hidrotermal ısı, en az 300 bin yıl boyunca yüzeyin altında hayatın itimatla gelişmesi için mükemmel bir yer olurdu. Daha sonra gerçekleşen ve daha küçük olan megatsunami, bu delillerin bir kısmını Chryse Planitia’ya taşımış olabilir. Buraya yahut Pohl kraterinin kendisine yapılacak bir geri dönüş, yakında bir öncelik halini alabilir.
Siz bu mevzu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!
