Borsa, her daim finansal okuryazarlığın kalesi olurken, pandemi sürecinde dünyada ve ülkemizde adeta yine keşfedilerek enflasyonist süreçlerin tesiriyle istikamet buldu. Enflasyonu bilhassa vurgulama nedeni para siyasetlerindeki farklılıklarla dünyada 2022 yılı borsalarda çok parlak geçmezken, Türkiye’de ise altın çağını yaşadı. Yüksek yararlar yatırımcıların gözlerinde ışıltı olurken, Borsa İstanbul’daki yeni ve küçük yatırımcılara da ufak bir hizmetle geldik. Pay seçimlerinde tesirli olan göstergeleri kısaca anlattık.
Borsa, sermaye piyasalarının bir alanı olurken, yüklü olarak pay senedi alım-satım süreçlerinin yapıldığı yerdir. Tahvil, altın ya da varlıklara dayalı senetlerin spot ve vadeli süreçlerini de kapsar.
Son periyotta gündemde olan kızım pay senetleri olduğu için süreç yapmadan evvel kesinlikle bilmeniz gereken birtakım kavramları da sizin için derledik.
Bilanço nedir? Bilanço tahlili nasıl yapılır?
encrypted-tbn0.gstatic.com
Bilançoların şirketlerin karneleri üzere görülebilir. Belli periyotlarda şirketlerin işlerini yürütürken gösterdikleri performansı anlatır ve geleceğe dair de fikir sunar. Çeyreklik (3 aylık) ya da yıllık bazda şirketin işinden kar edip etmediği, yatırımlarını nasıl yönettiği, kendini nasıl koruduğu ya da risk aldığı üzere alanlarda fikir sahibi olunur. Zira pay alırken, bu şirketin de ortağı olunur.
Bilanço tahlilini yatırım kurumlarının raporlarında da bulabilirken, şirket karlarında ya da satışlarında dönemsel artışlar üzere kıymetli göstergelere bakılır.
Hisse Başına Kâr (HBK) nedir?
blogger.googleusercontent.com
Bir şirketin bir devirde açıkladığı net kârının pay adedine bölünmesiyle bulunur. Tek başına çok bir mana tabir etmese de dönemsel karşılaştırmalarla mana kazanan bir bedeldir.
Fiyat Yarar Oranı (F/K) nedir? F/K nasıl hesaplanır?
Fiyat çıkar oranı ya da FK olarak da belirtilen oran bir nevi fiyat performans pahası üzere de düşünülebilir. Tüketici eserlerde asgarî fiyat maximum performans güdüsüyle hareket ederken, yatırımlarda da bu görüş geçerlidir. Bir şirketin pay fiyatının, pay başına düşen kârına oranıdır. Pay fiyatının, son 4 çeyreklik periyotta pay başına kara bölünmesiyle bulunur. Düşük olması payın ucuz olduğu algısını yaratırken, F/K’nın yüksek olması da pay değerinin primli olduğu ya da şirketin geleceğe yönelik beklentilerinin yüksek olduğu manasına da gelebilir. Tek başına bir kıymetten çok şirketin evvelki FK ortalamaları ya da tıpkı kesimde mukayeseli kıymetlerle daha âlâ gösterge sunar.
Piyasa bedeli, defter bedeli (PD/DD) nedir?
i.pinimg.com
Piyasa bedeli bir şirketin pay senetleri üzerinden hesaplanan kıymeti olurken, defter bedeli de şirketin kendi mali kayıtlarında ödenmiş sermayesi, borçları üzere kalemlerle hesaplanan özsermayesidir. Bu bedellerin oranı ne kadar büyürse yani piyasada çok kıymetli olan bir şirketin PD/DD kıymeti büyüdükçe pay fiyatının şişmiş olduğu algısı yaratabilir. Tam aksisi de PD/DD kıymeti küçüldükçe payların ucuz kaldığı düşünülebilir. Karşılaştırma için de birebir alanda faaliyet gösteren şirketlere bakmak bu bedeli daha manalı kılar.
Özsermaye Kârlılığı (ROE) nedir? Etkin Kârlılık (ROA) nedir?
media.tenor.com
Özsermaye Kârlılığı (ROE), bir şirketin düzgün yönetilip yönetilmediğine dair gösterge olurken, defter pahasına nazaran karlılık göstergesidir. Enflasyonun üzerinde bir getiri düzgün bir oran olarak kabul edilir.
Aktif Kârlılık (ROA) da buna emsal formda bir şirketin varlıklarını ne kadar verimli kullandığını gösterirken, borçlarının idaresine dair de fikir verir. Daha evvelki birtakım göstergelerde olduğu üzere birebir dalda karşılaştırma yapmak sağlıklı datalar verir.
Yatırılan Sermayenin Getirisi (ROIC) nedir? ROIC nasıl hesaplanır?
www.forexfactory.com
ROE’de özsermaye, ROA’da varlık getirisini hesaplarken, Yatırılan Sermayenin Getirisi’nde (ROIC) şirketin tüm sermayesinin yatırımcılar için ürettiği karlılık görülür. Yüksek oran varlıkların verimli kullandığını gösterirken, geçmiş periyot karşılaştırmalarıyla değişime bakmak kıymetlidir. Evvelki yıla nazaran net kar azalırken, ROIC tıpkı kaldıysa, kardaki azalışın süreksiz olduğu düşünülebilir.
Firma Bedeli’nin Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kârı’na Oranı nedir? FD/FAVÖK nasıl hesaplanır?
static.wixstatic.com
Firma Pahası, piyasa pahasına net borcun eklenmesiyle bulunurken, FAVÖK de şirketin faiz, amortisman ve vergi öncesi karını gösterir. Ebitda da denilen FAVÖK, finansal alandaki şirketlerin değerlemesinde çok yanlışsız bir kullanım olmazken, düşük olması şirketin ucuz olduğu manasına da gelir.
Bir uzmanlık eğitimi olmasa da en azından uzmanları dinlerken söylediklerini daha net anlayacaksınız ve en azından FK, FAVÖK, PD üzere şeyler gördüğünüzde şirkete dair bahsedilenlerin ne olduğunu bileceksiniz.
gifdb.com
