Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2014 ve 2018 yıllarının akabinde 2023 yılında da Cumhurbaşkanı seçilmeyi başardı.
Hem Türkiye kamuoyunda hem de dış basında ‘Erdoğan’ın en güç sınavı’ olarak isimlendirilen 2023 Seçimlerinde, Erdoğan birinci cinste %49,5 ikinci cinste ise %52 oy alarak ipi göğüsledi.
Erdoğan’ın aday olarak katıldığı üç Cumhurbaşkanlığı seçiminde de farklı adaylar ve farklı bir Türkiye dinamiği vardı…
Bu yazımızda 2014, 2018 ve 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimlerini sizler için birbirleriyle karşılaştırdık.
11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün vazife mühletinin bitmesinin akabinde yeni Cumhurbaşkanı’nın kim olacağı tartışılmaya başlandı.
Yapılan Anayasa Değişikliği sonrası TBMM’nin değil halkın seçeceği Cumhurbaşkanı için, adaylık tartışmaları 2014 yılının birinci aylarından itibaren kendini gösterdi. Ak Parti’nin doğal adayı Başbakan Recep Tayyip Erdoğan oldu.
Erdoğan’ın adaylığının ilan edilmesinin akabinde gözler muhalefete çevrildi.
CHP ve MHP’nin ittifak görüşmelerinde muahede sağlandı. Çatı Aday olarak lanse edilen adayın iki partinin ortak adayı olarak yarışacağı söz edildi.
Uzun müddet hangi ismin aday gösterileceği merak edildi. Sonunda İslami toplulukların yakından tanıdığı bir kişi olan Ekmeleddin İhsanoğlu’ndan karar kılındı. İhsanoğlu, başta CHP tabanı olmak üzere muhalif kitlelerde memnuniyetle karşılanmadı. Fakat CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, ‘Yeni CHP’ stratejisi kapsamında mütedeyyin kitlelere açılabilmek için bu isim üzerinde ısrar etti. Hatta Kılıçdaroğlu’nun o günlerde söylediği ‘tıpış tıpış gidip oy vereceksiniz’ tabirleri çok ses getirdi.
Üçüncü olarak BDP/HDP de Selahattin Demirtaş’ı Cumhurbaşkanı adayı olarak gösterdi.
10 Ağustos 2014 tarihinde düzenlenen seçimlerin sonucunda Recep Tayyip Erdoğan seçimleri birinci cinste kazandı.
Oyların yaklaşık %52’sini alan Erdoğan’ı %38 oy oranıyla Ekmeleddin İhsanoğlu takip etti. Selahattin Demirtaş ise %10’a yakın oy alarak birinci önemli imtihanında başarılı bir performans sergiledi.
Bu seçimlerin akabinde Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı yılları da başlamış oldu.
Erdoğan’ın birinci Cumhurbaşkanlığı periyodunun üçüncü yılında, referanduma gidilerek başkanlık sistemine geçiş yapıldı.
2018 yılında tekrar sandıklar kuruldu. Yeni sisteme nazaran seçilecek Cumhurbaşkanı için partiler ittifak görüşmelerine başladı. CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, 2014’te uyguladığı ‘ortak aday’ formülünü bu sefer Abdullah Gül’ü aday göstererek uygulamak istedi. Fakat Meral Akşener’in direnciyle karşılaştı. Ortak aday formülü uygulanamayınca herkes kendi adayını çıkartmaya karar verdi. Erdoğan’a karşı CHP Muharrem İnce’yi, ÂLÂ Parti Meral Akşener’i, HDP Selahattin Demirtaş’ı, Saadet Partisi Temel Karamollaoğlu’nu, Vatan Partisi ise Doğu Perinçek’i aday gösterdi.
24 Haziran 2018’de seçimler yapıldı.
Sandıklar açıldığında sonuç muhalefet için yeniden hüsran oldu. Muhalefeti umutlandıran Muharrem İnce’nin coşkulu mitingleri yarar etmedi.
Ak Parti ve MHP’nin adayı Recep Tayyip Erdoğan, yeni sistemde bu sefer %52,5 oy alarak seçilmeyi başardı.
Erdoğan’ı %30 oranla Muharrem İnce takip etti. Beklentilerin hayli altında kalan İnce, asıl hayal kırıklığını ise seçim gecesi bir açıklama yapmayarak oluşturdu. Kampanya süreci boyunca gerisine almayı başardığı rüzgarı o gece sergilediği tavır ile yok etti. İnce daha sonra, CHP genel merkezinin kendisine yanlış bilgi verdiğini, bu yüzden açıklama yapmadığını savundu. Toplumsal medyada ise farklı argümanlar lisana getirildi.
Neticede Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanı adayı olarak katıldığı ikinci seçimi de birinci çeşitte kazandı.
Türkiye, 2023 yılına büyük bir felaketle başladı. 6 Şubat’ta yaşanan zelzelelerin sonucunda 50 binden fazla insan hayatını kaybetti.
Yaşanan büyük yıkımın akabinde seçimin ertelenme ihtimali dillendirildi. Lakin Erdoğan seçimlerin daha evvel açıklandığı üzere 14 Mayıs 2023’te yapılacağını duyurdu. Muhalefet bloğunun büyük kısmını oluşturan Millet İttifakı uzun süren görüşmelerin akabinde Kemal Kılıçdaroğlu’nu aday gösterdi. HDP’nin başını çektiği Emek ve Özgürlük İttifakı da Kılıçdaroğlu’nu destekleyeceğini açıkladı. Sinan Oğan ve Muharrem İnce de adaylıklarını ilan etti ve kampanya süreci başladı.
Çok sayıda anket şirketinin Kemal Kılıçdaroğlu’nu favori gösterdiği seçimlerin birinci tipinde Erdoğan, %49 buçukluk oy oranını yakalamayı başardı. Seçimleri birinci tıpta kazanamadı ancak öteki tüm adaylardan daha fazla oy almayı başardı.
28 Mayıs Pazar günü düzenlenen ikinci çeşit seçimlerinde Erdoğan %52 oy almayı başararak ipi göğüsledi.
Deprem felaketinin, ekonomik düşüncelerin, sığınmacı probleminin etkilediği ülkede Erdoğan’ın 2018 düzeyini müdafaası, kendi açısından büyük bir muvaffakiyet olarak bedellendiriliyor. Öte yandan, muhalefetin %48’lik bir sonuca ulaşarak istikrarlı bir sonuç alması, Türkiye’de kutuplaşmanın geldiği seviyeyi de gözler önüne seriyor. Sonuç prestijiyle Erdoğan, üçüncü kez Cumhurbaşkanı seçilerek bu misyonu 2028’e kadar sürdürme hakkına kavuşmuş oldu.
Erdoğan’ın siyasi geleceğiyle ilgili akıllardaki soru ise 2028’de siyaseti bırakacak mı? Yoksa muhakkak bir süre sonra erken seçim kararı alarak tekrar aday mı olacak? Bir başka alternatif ise Erdoğan’ın yeni bir Anayasa değişikliği için referandum şartlarını zorlaması. Bunun için 360 milletvekilinin oyuna muhtaçlığı var. Mevcut durumda Cumhur İttifakı’nın bu türlü bir yeterliliği yok. Fakat vakit bizlere neler gösterecek yaşayarak göreceğiz.
