2023 ile gelen yüz yıllık yüzleşme serisinin ikinci sorusu “öğretim yol ve teknikleri bu çağın bildiri alıcıları için yeterli/ilgi çekici/işlevsel kanallar sunuyor mu?’ yazının çıkış cümlesidir.
İbni Haldun’un Mukaddime’sine öğretimin bir sanat olduğunu yazmasının üzerinden 646, Tolstoy’un Sanat Nedir? kitabında sanatı “Ortalama insan için hoşun ortaya çıkması olarak tanımlayıp tıpkı yapıtında sanatkarın misyonunu, açık bir tehlikeyi sezen bireylere mevt reçetesi yazmak değil, çıkış yolları göstermektir…” halinde tanımlamasının üzerinden de 126 yıl geçti.
Bugün ise bu bilgileri sentezleyip öğretimin, beşerler için hoşu ortaya çıkarma hedefiyle çeşitli yollardan oluştuğunu söyleyebiliriz. Artık sorun şu ki: bu yol nasıl tasarlanmalı?
İsterseniz yeniden 646 yıl öncesine gidip, İbni Haldun’un önerdiği öğretim yolunu bir görelim. Haldun öğretimi tasarlarken kişinin olgunluk düzeyine, maharetine nazaran evreli olarak ve ilgi alımlı ögelerle desteklenmesi gerekliliği üzerinde durmuş.
Çok tanıdık geldi, bu yüz yılın eğitim yaklaşımı da bu, dediğinizi duyar üzereyim. O vakit her şey olağanüstü, esasen sorunu yüzyıllar öncesinde çözmüşüz.
Peki o vakit neden çocuklarımız gün geçtikçe okuldan kopuyor, ders sırasında akışta olamıyor? Hani şu bildiğimiz düz anlatım, soru karşılık, tartışma, sorun çözme, gezi-gözlem, laboratuvar, drama vs. sistemler neden tahlil olamıyor? Bu jenerasyona teknikler mi kifayetsiz, sistemlerin uygulanış biçimi mi?
Mevzu tartışmaya açık. Beğenilen, her yol her öğrenciye her öğretmen tarafından ve her ortamda ve hatta her ders için birebir biçimde uygulanamıyor. Bir sefer öğretmenin formül skalasını geniş tutması kaide. Sonuçta temas ettiği her öğrenci farklı bir dünya. Bu bağlamda öğretmenin kendisini usul çeşitliliği açısından olabildiğince geliştirmesi ve öğrenci guruplarının öğrenme sistem üsluplarını tahlil ederek müfredatın el verdiği ölçüde tıpkı mevzuyu farklı prosedürlerle yürütmesi gerekiyor. Elbette bu kadarı ile bitmiyor. Cümbüşün itici gücünü işe koşmak, değişen vakte ayak uydurmak için çocukların beğenilerini takip etmekte uğraşı. Bütün bunları tek kalemde yapan bir formül yok mu, diye soranlara yanıtım:
Yaklaşıklıkla yakını var 🙂 OYUNLAŞTIRMA.
İster uzaktan eğitimde, ister yüz yüze eğitimde; okul öncesinden, yetişkin eğitimine her ders için yapılandırılabilen oyunlaştırma, oyun tasarım unsurlarını kullanarak, karşılaşılan sorunlara tahlil aramaktır.
Bunu yaparken içsel motivasyonu kullanır ve içsel motivasyonun yakıtı cümbüştür.
Ders dizaynını oyunlaştırmaya nazaran yaparken sırası ile takip edilmesi gereken basamakları şu biçimde sıralayabiliriz:
– Gayenizi, kazanımınızı belirleyin,
– Çalışma gurubunuzun oyuncu tiplerini tahlil edin (bunun için açık kaynak ölçekler var (Richard A. Bartle: Players Who Suit MUDs, Take the Bartle Test)
– Her oyuncu tipinin bulunduğu heterojen guruplar oluşturun
– Aktiflik sürecini tasarlayın, bunu yaparken:
-
Bir sorun belirleyin
-
Problemi hikâyeleştirin
-
Etkinlik adımlarına misyonlar atayın
-
Görevlerin tamamlanması ile elde edilecek pekiştireçleri düzenleyin
-
Oyunlaştırma ögelerini kullanın (şans faktörü, hislere hitap, farklı oyuncu tipine nazaran farklı oyun mekanikleri, geri bildirimler vb.)
– Ölçüp değerlendirin.
Bu basamakların içi çok ağır. Ayrıntılı bilgi edinmek isteyenler için Türkiye’de oyunlaştırma alanında kurduğu grupla kısa vakitte çok yol alan Ercan Altuğ Yılmaz’ın kitaplarını ve https://www.oyunlastirma.co sayfasını inceleyebilirsiniz.
Bir sonraki yazımda STEM’i oyunlaştırma ile nasıl birleştirdiğimi örnek bir çalışma üzerinden paylaşacağım.
Yazının son kelamını ‘Okulu Tekrar Kurmak’ kitabının muharriri Schlechty ile birlikte yazalım.
“Örgüt olarak okulun içindeki değişim suratı dışındaki değişim suratından düşük olursa, örgütün devamlılığı, etkililiği tehdit altında demektir.” (2019).
Gözünüzü korkutmuş üzere olmayayım lakin öğrenciye çıkış yolları göstermek istiyorsak onların değişimlerine ayak uydurabilmeliyiz.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün müelliflerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
