İstanbul’dan Tüm Dünyaya: Sanat ile Yapay Zekayı Birleştiren Sanatçı Refik Anadol Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Son yıllarda yapay zekada kaydedilen ilerlemeler ve NFT üzere teknolojik gelişmelerle birlikte teknolojinin tesirlerini sanat dünyasında bariz bir halde görmeye başladık. Bu yeni akım sanatların tam da merkezinde olan İstanbul doğumlu bir sanatçı var: Refik Anadol!

1985 yılında dünyaya gelen Refik Anadol, makine zekası estetiği konusunda uzmanlaşan bir medya sanatkarı ve direktör.

Çocukluğunu ve gençliğini İstanbul’da geçiren Anadol, lise eğitimini Kadıköy Anadolu Lisesi’nde aldı.

Yükseköğrenimi için İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde Fotoğraf ve Görüntü kısmına girdi, birebir vakitte Görsel Bağlantı Tasarımı kısmında çift ana kısım yaptı.

Öğrencilik yıllarında İstanbul ve Montreal Bienalleri de dahil olmak üzere birçok sanat etkinliğinde performansları ve çalışmalarıyla yer aldı.

2009 yılında mezun olan Anadol, mezuniyet projesi olarak Türkiye’deki birinci 3D görüntü projeksiyon projesini gerçekleştirdi. “Mimari bir yapının cephesini tuvale dönüştürme ve ışığı bir malzeme olarak kullanma” fikri ile kültür ve sanat platformu Santralistanbul’un cephesini yapay zeka kullanarak giydirdi.

Refik Anadol ve mimar Alper Demirboğaz 2011 yılında İstiklal Caddesi’nde Augmented Structures v.1.0 isimli disiplinler ortası bir çalışma gerçekleştirdi.

İstiklal Caddesi’ndeki Yapı Kredi Kültür Merkezi’nin cephesine yerleştirilen enstalasyonu buradan izleyebilirsiniz;

Yüksek lisans derecesini aldıktan sonra ABD’deki Kaliforniya Üniversitesi’nde (UCLA) medya sanatları programına katıldı ve ikinci yüksek lisans derecesini muvaffakiyetle tamamladı. Anadol hala eğitim aldığı Los Angeles kentinde yaşıyor.

Anadol’un sanat mesleğinde birçok yeniliğe imza attığı, yeni akımları Türk sanat sahnesiyle buluşturduğu su götürmez bir gerçek. Pekala nasıl çalışmalar yapıyor kendisi?

Anadol, kendisini ‘veri ile yapay zekayı bir ortaya getiren bir sanatçı’ olarak tanımlıyor ve yıllardır ışık ile mimariyi bir ortaya getiren işler yaptığının altını çiziyor.

Anadol’un şahsî web sitesinde paylaştığına nazaran yapıtlarının odak noktasında insanlığa daima empoze edilen zorluklar, birbirimizle müsabaka ve ihtimal üzere kavramlar yer alıyor.

Post-dijital (Dijitalleşme sonrası) mimari konusunun ihtimalini lisana getiren Anadol, kendi kitlesini de iç ve dış mimari simgeleri değiştirerek alternatif gerçekler aramaya itiyor.

Anadol’un eserler sanat, bilim ve teknolojinin birleştiği noktada duruyor aslında. Çalışmaları çoğunlukla 3 boyutlu data heykelleri ile tablolar, canlı görsel ve işitsel performanslar, birbirinden sürükleyici sanal ve gerçek enstalasyonları içeriyor.

Anadol’un görülmeyen dünyayı gözler önüne sermek, görselleştirmek için kullandığı gereçlerin ana kaynağı datalar. Örneğin ‘Quantum Memories’ (Kuantum Hatıraları) isimli yapıtı için 200 milyondan fazla Dünya üzerinde çekilmiş fotoğrafı kullandı!

17. Memleketler arası Mimari Standı (Venedik Bienali) için sergilediği ’Sense of Space’ çalışması için insanların manzaralarından oluşan 70 terabaytlık MRI verisi kullandı.

Refik Anadol’un mesleğinden bahsetmişken kesinlikle değinilmesi gereken bir öbür nokta NFT’ler! Bir nevi dijital sertifika vazifesi gören NFT (Non-Fungible Token) sanat dünyasının yaşadığı en son teknolojik gelişmelerden biri oldu.

Örneğin kendisinin Barselona’daki ünlü Casa Batllo meskeninin ön cephesini yine tasarlayarak yaptığı ‘Casa Batllo: Yaşayan Mimari’ isimli dinamik NFT yapıtı açık artırmada 1 milyon 380 bin, yani yaklaşık 21 milyon TL’ye satıldı!

Dünyanın dört bir yanındaki sanat etkinliklerinde yapıtlarını sergileyen Anadol’un katıldığı kimi etkinlikler şu halde;

• 17. Memleketler arası Venedik Bienali 

• Victoria Ulusal Galerisi

• Walt Disney Konser Alanı

• Hammer Müzesi

• Dongdaemoun Tasarım Plazası

• Artechouse

• Pompidou Merkezi

• Art Basel

• OFFF Festivali

• Ars Electronica Festivali

Anadol ayrıyeten çok sayıda kıymetli ödül aldı.

• Lorenzo vilayet Magnifico Ömür Uzunluğu Muvaffakiyet Ödülü

• Microsoft Research En Uygun Vizyon Ödülü

• Lumen Ödülü

• iF Altın Ödül

• D&AD Kalem Ödülü

• Alman Tasarım Ödülü

• Kaliforniya Üniversitesi Sanat+Mimari Ödülü

• Kolombiya Üniversitesi Kıssa Anlatıcılığı Çıkış Ödülü

• SEGD Küresel Tasarım Ödülü

• Google Sanatçı ve Makine Zeka Sanatçısı

‘Refik Anadol Studio’ ismi altında kendi stüdyosunu kuran Anadol, mesleği boyunca Microsoft, Google, Nvidia, Intel, IBM, Panasonic üzere değerli şirketlerle birlikte ortak işlere imza attı.

Son olarak Anadol’un yapıtlarının tamamını görmek isteyenler için web sitesini buraya bırakalım.

Siz ne düşünüyorsunuz kendisinin yapıtları hakkında? Haydi yorumlara…