Kıymeti Doları Bile Aşmış! Kuveyt Dinarının Neden Dünyanın En Pahalı Para Ünitesi Olduğunu Anlatıyoruz
Dünyanın en kıymetli para ünitesi ne sizce? Amerikan doları mı? Avro mu? Aslında karşılık hiçbiri değil. Arap Yarımadası’nın kuzeydoğusunda konumlanan Kuveyt Devleti’nin resmî para ünitesi, yani Kuveyt dinarı dünyanın en pahalı parası! Gelin, Kuveyt dinarının muvaffakiyetinin gerisindeki sırrı birlikte keşfedelim.
Önce Kuveyt dinarına yakından bakalım.
Basra Körfezi’nde yer alan Kuveyt Devleti’nin resmî para ünitesi olan Kuveyt dinarı, dünyanın en kıymetli parası olmasıyla nam salmış durumda. Bedeliyle doları ve avroyu bile geçen Kuveyt dinarının alt para ünitesi fils. 1 dinar, 1000 filsten oluşuyor. Her para ünitesinde olduğu üzere Kuveyt dinarının da ISO 4217 kodu var. Bir nevi üç haneli kısaltma olan Kuveyt dinarının ISO 4217 kodu ise KWD.
Biraz da Kuveyt dinarının tarihine göz gezdirelim.
Kuveyt dinarı, Körfez rupisinin yerini alması gayesiyle 1961 yılında piyasaya sürüldü. Birinci kullanılmaya başlandığında İngiliz sterlinine muadil pozisyondaydı. O günden bugüne kadar altı seri Kuveyt dinarı basıldı.
Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesi işleri karıştırdı.
1990 yılında Arap Yarımadası’nda yaşanan tansiyon sonucunda Irak, Kuveyt’i işgal etti. Körfez Savaşı’na yer hazırlayan bu işgalin akabinde Kuveyt dinarının yerini Irak dinarı aldı. İşgal bitene kadar devam eden bu süreç boyunca yüklü ölçüde Kuveyt dinarı işgal kuvvetleri tarafından çalındı. İşgalin bitmesinin akabinde ise restore edilerek tekrar kullanılmaya başlandı.
Gelelim mevzumuza: Kuveyt dinarı neden kıymetli?
Kuveyt, tek başına dünya petrol rezervinin %10’una sahip. Bu da yaklaşık 104 milyon varil petrole tekabül ediyor. Kuveyt Anayasası’na nazaran ülkede bulunan bütün doğal kaynaklar devlet malı olarak kabul görüyor ve petrol sanayisini oluşturan petrol ve petrokimya eserleri Kuveyt’in gelirinin %80’ini oluşturuyor. İhracat geliri olarak bakıldığında ise bu oran %95’e yükseliyor. Sonuç olarak Kuveyt dinarının bu kadar pahalı olmasının yerini sahip olduğu petrol kaynakları hazırlıyor.
Para ünitesinin bu kadar pahalı olmasının gerisinde yalnızca petrol rezervleri mi var?
Bu noktada aklınıza gelen birinci soru şu olabilir: ‘Diğer Arap ülkelerinin de petrol rezervi var. Onların para ünitesi neden bu kadar pahalı değil?’ Tam da bu noktada Kuveyt’in atılımı fark yaratıyor diyebiliriz zira rastgele bir bu ülke Kuveyt’ten petrol almak isterse bu alışverişi Kuveyt dinarı ile yapmak zorunda. Kuveyt’in ‘Benim petrolümü lakin benim paramla alabilirsiniz.’ kuralı, Kuveyt dinarının hacim kazanmasını ve kıymetlenmesini sağlıyor. Bunun Kuveyt açısından son derece akıllı bir atak olduğunu söylemek mümkün.
Kuveyt Devleti’nin stratejisi, ülkenin döviz rezervini artırıyor.
Kuveyt’in petrolünü kendi para ünitesinden satması, Kuveyt dinarına yalnızca hacim kazandırmakla kalmıyor. Kuveyt’ten petrol almak isteyen doğal olarak öncelikle Kuveyt dinarı alıyor. Böylece ülkeye muazzam bir döviz girişi oluyor. Öte yandan öteki ülkeler tarafından alınan Kuveyt dinarları, petrol ticareti sonrasında tekrar ülkede kalıyor. Kuveyt, bu prosedür sayesinde hem petrolden hem Kuveyt dinarından kâr ediyor. Tüm bunların sonucunda Kuveyt Merkez Bankası’nın rezervi daima artıyor. Bu rezervin çok büyük bir kısmının avro ve dolar cinsinden oluştuğunu da belirtelim.
Dünyanın en güçlü ülkelerinin başında Kuveyt geliyor.
Kuveyt, sadece dünyanın en pahalı para ünitesine sahip olan bir ülke değil. Tıpkı vakitte dünyanın en güçlü ülkelerinden biri. Yani Kuveyt, petrol zenginliğini sözün tam manasıyla zenginliğe dönüştürmüş durumda. Dünya Bankası’nın datalarına nazaran kişi başı gayrisafi ulusal gelir bakımından dünyanın en güçlü beşinci ülkesi. Ayrıyeten kişi başına gayrisafi ulusal hasıla açısından da 70 bin dolar baremini geçmeyi başaran beş ülkeden de biri.
Kuveyt ne kadar güçlü olsa büyük bir riskle karşı karşıya.
Ekonomik çeşitliliğin az olması, her ülke için büyük bir risk faktörü. Kuveyt’in gelirinin büyük ölçüde petrole dayanması da ülkeyi petrole bağımlı hâle getiriyor. Pek çok ülkenin yenilenebilir güç kaynaklarına yönelik teşvikleri artırdığını göz önünde bulundurursak önümüzdeki yıllarda petrol talebi azalabilir, bu da Kuveyt’in iktisadını önemli ölçüde etkileyebilir.
