İktisatçı Mahfi Eğilmez, gelecek yol Türkiye ve dünya ekonomilerinde beklentileri, sayılardan yol çıkarak anlatıyor. Bir manada IMF raporundaki sayıların falına bakıyor. Fakat çok umutlu olmayabilir ya da az umutlu olabilir.
Ünlü iktisatçı rapordaki datalarla dünya ve Türkiye’yi gelecek yıl bekleyen ekonomik gelişmeleri ele alıyor.
IMF’nin yayımladığı ‘Dünyanın Ekonomik Görünümü Raporu’nu (World Economic Outlook, October 2022) ele alan Eğilmez, yılda iki defa (Ekim-Nisan) yayımlanan raporda, üye 196 ülkenin durumu detaylı ele alınıyor.
Beklentiler tutarlı! “İlk tablo dünya iktisadına ait özet toplu göstergeleri sergiliyor”
blogger.googleusercontent.com
Tabloda 2023 yılında dünya ticaret hacminde görülecek artışın frene basacağı, büyümede düşüş, enflasyonda da gerileme bekleniyor.
Brent petrol fiyatında gerileme beklenirken, emtia fiyatlarında yatay seyir, metal fiyatlarında da gerileme öngörülüyor. Büyüme ve fiyatlama iddiaları dengeli görünüyor.
Pastanın dilimleri büyüyor! “İkinci tablo dünyanın genel olarak ekonomik görünümünü ortaya koyuyor”
blogger.googleusercontent.com
Tabloda gelişmiş ekonomiler dünya nüfusunun yüzde 14’üne ancak dünya gelirinin yüzde 42’sine sahip olurken, dünya ihracatının da yüzde 61,4’ünü ellerinde tutuyorlar.
Gelişmekte olan ekonomilerse yüzde 86 nüfus oranı ile yüzde 58 gelir hissesi alıyor.
Dünyanın toplam geliri 100 dolar olsa gelişmiş ülkelere kişi başına 3 dolar alırken, gelişmekte olan ülkeler kişi başına 0,67 dolar alabilecekti. 1999’da 6 kat farktan 2022’de 3,5 kat farka gerilemiş ya da düzelmiş de denilebilir.
Satın alma gücü paritesinde (SAGP) Çin, dünya pastasından yani GSYH’den en yüksek hissesi alıyor.
Gelişmiş ülkelerde İngiltere sinyal veriyor. “Üçüncü tablo gelişmiş ülkelerin önde gelenlerinin esas makroekonomik göstergelerini gösteriyor”
blogger.googleusercontent.com
Gelişmiş ekonomiler gelecek yıl büyümede kayıp yaşayacak. Salgın sonrası 2021’de görülen süratli bir toparlanmayla yüzde 5,2’den 2023’te yüzde 1,1’e gerilemeleri bekleniyor. AB ve İngiltere resesyondan kaçamayacak üzere görünüyor. ABD’de de bir basamak ya üstte ya aşağıda çok farklı değil. Kronik sakinliği olan Japonya ise çok da etkilenmeyecek üzere görünüyor.
Gelişmiş ekonomilerde işsizlik sorun olmayacak üzere dururken, en yüksek olması beklenen AB’de dahi oran yüzde 7 bekleniyor.
IMF, gelişmiş ülkelerde enflasyon baskısının gerileyebileceğini, optimistlikle görürken, düşüşler de faiz artırımlarıyla sağlanacak.
Gelişmiş ülkelerin cari açığı da en çok İngiltere’yi etkileyecek üzere görünürken, büyümeyle ithalatın da gerilemesi dengeyi çok zorlamayacak.
Her gelişmekte olan ülkede sorun yok! “Dördüncü tablo gelişmekte olan ülkelerin en önemli makroekonomik göstergelerini sergiliyor”
blogger.googleusercontent.com
Hindistan dışında gelişmekte olan ekonomilerde 2023 yılında büyüme meşakkati görülecek. Çin, büyürken, suratı ekonomiyi sarsacak. Brezilya’da suratın düşmesi beklenirken, Rusya’nın 2022’de de 2023’de de resesyon yaşaması öngörülüyor. Brezilya harici işsizlik sorun olmazken, enflasyon da sorun olmayacağı sinyalini veriyor. Rusya, küçülmeye karşın cari fazla beklentisi oluşturuyor.
Bu ülkeler ortasında en problemli tablo Brezilya’da olurken, Endonezya bu listede en altta. Büyüme yüksek, işsizlik ve enflasyon düşük görünürken, cari fazla da ufukta gözüküyor.
Geldik Türkiye’ye! “Son tablo Türkiye ile ilgili gerçekleşmeleri ve kestirimleri içeriyor”
blogger.googleusercontent.com
Türkiye’de nüfus her yıl bir milyon kişi artarken, 2023 yılında iktisadının 942 milyar dolara yakın büyümesi bekleniyor. GSYH’de kişi başı gelir de 10 bin 863 dolar öngörülüyor.
Türkiye’de gelecek yıl yüzde 3 büyüme beklenirken, işsizlik yatay, enflasyonda ise büyümeye paralel yüzde 37 düzeyleri söylem ediliyor.
Bu yıl, cari açığın yüzde 5,7’ye yükselip tekrar büyümeyle düşerek yüzde 3,9’a gerilemesi, borç yükünde de değişiklik beklenmiyor.
“Sonuçta dünyada 2023, 2022’den düzgün olmayacak.”
Büyüme sıkıntılarıyla, enflasyon artışlarının önüne geçilmeye çalışırken, önlemleri birbiriyle çelişecek.
Türkiye için de büyüme ve enflasyon düşerken, yeniden de enflasyonda seviye yüksek kalacak.
En önemli meselelerden biri de risk primi (CDS) yüksekliği olurken, gereğince yabancı sermaye çekilememesi muhtaçlık dahilinde dış borçlanmada da sorun yaratıyor.
