Yüzüklerin Efendisi Meğerse Gerçek Bir Öyküye Dayanıyormuş! J.R.R Tolkien’e İlham Olan Kayıp Silvianus Yüzüğü
Yüzüklerin Efendisi, tüm dünyada fenomen hâline gelmiş bir kitap serisi olmasının yanında 11 kısımda Oscar mükafatı kazanmış sinemalarıyla de sinemaseverlerin gönlünde taht kurmuştu. Pekala, J.R.R. Tolkien’i bu kitapları yazmaya iten şey neydi? “Hepsini yönetecek tek bir yüzük. Hepsini bir ortaya getirip karanlıkta birbirine bağlayacak.” cümlesindeki o tek yüzüğün ilham kaynağı neydi? Bu soruların yanıtlarını merak ediyorsanız haydi buyurun!
Yüzüklerin Efendisi’ndeki o meşhur yüzüğün ilham kaynağı: Silvianus’un yüzüğü.
Antik Roma periyodundan kalma sayısız yüzük var ancak bunların hepsinin olağan yüzükler olduğunu söylemek yanlış. Bilhassa ‘Senicianus’un yüzüğü’ ve ‘Vyne yüzüğü’ olarak da isimlendirilen Silvianus’un yüzüğü, hiç de alışkın olduğumuz antik takılardan değil. Yüzüğün geçmişinin karanlık ve lanetli olması, onu başkalarından farklı kılıyor.
Silvianus’un yüzüğünün geçmişi yaklaşık 1500 yıl öncesine dayanıyor.
Ne yazık ki bu yüzük hakkında bilinenler hayli kısıtlı ancak kaynaklara nazaran yüzüğün tarihinin MS 4. yüzyıla kadar uzandığı düşünülüyor. İngiltere’nin Gloucestershire kentine konuşlanmış Silvianus ismindeki Romalı bir asker, Kelt ilahı Nodens’e adanmış bir tapınağı ziyaret etmeye karar veriyor. Silvianus bu tapınaktayken altın yüzüğünü kaybediyor ve bunun kabahatini Senicianus isminde birine atıyor.
Silvianus, Senicianus’u lanetliyor.
Yüzüğü kaybolan Silvianus, tapınaktan ayrılmadan evvel yüzüğünün pahasının yarısı kadar parayı, ‘lanet tableti’ olan bilinen levhanın üstüne bırakıyor ve şu kelamları yazıyor: “Nodens’e. Silvianus yüzüğünü kaybetti ve bedelinin yarısını Nodens’e verdi. Senicianus denen bireyler, yüzüğü Nodens tapınağına getirene kadar onlara sıhhat vermeyin.” Silvianus’un neden Senicianus’u suçladığı bilinmiyor ancak diğer bir yazıt, Senicianus’un bahsedilen yüzüğe sahip olduğunu kanıtlıyor. Fakat Senicianus sahiden de yüzüğü çaldı mı yoksa yüzüğün sahibi en baştan beri o muydu, tam bir muamma.
Silvianus’un yüzüğü eşsiz bir dizayna sahip.
25 mm çapında ve 12 gram yükünde olan bu meşhur yüzüğün 10 yüzü var. Ön kısmında kare bir çerçeve bulunuyor ve bu çerçevenin içinde Roma tanrıçası Venüs figürü yer alıyor. Yüzüğün hayli büyük olmasından ötürü varsayımlar sahibinin bu takıyı başparmağına ya da eldivenin üstüne taktığı tarafında. Söylenenlere nazaran Silvianus devrinde yüzüğün üstünde rastgele bir sürece yoktu lakin yüzüğün sonraki sahibi, üstüne: ‘Senicianus, İlah ile yaşasın.’ manasına gelen ‘SENICIANE VIVAS IIN DE.’ yazısını işletmişti.
Peki, kaybolan yüzüğe ne oldu?
Silvianus’un yüzüğü, 18. yüzyılın sonlarında Silchester yakınlarındaki bir tarlada tekrar bulundu. Nodens Tapınağı’nın yer aldığı Lydney’e 128 kilometre uzaklıkta olan tarlaya yüzüğün nasıl geldiği, kaybolup kaybolmadığı, Senicianus ya da öteki birisi tarafından atılıp atılmadığı bilinmiyor. Silchester çiftçisi, güç vakitler geçirdikten sonra yüzüğü satmaya karar verdi. Yüzüğün alıcısı ise Chute ailesi oldu. Bu aile, tarihe ve antik yapıtlara çok ilgiliydi. Birinci başta yüzük ailenin dikkatini pek çekmese de 1888 yılında Chaloner Chute yüzük üstünde çalışmaya başladı ve yüzüğün tarihi hakkında bir makale yazdı.
Silvianus’un yüzüğünün gizemi Tolkien’e ulaşmış.
Silvianus’un lanetini yazdığı tablet, 19. yüzyılda ortaya çıktı ama arkeolog Sir Mortimer Wheeler dışında kimse, 1929 yılına kadar tablet ile yüzük ortasında bir ilgi kurmadı. Sir Wheeler, tablet ile yüzük ortasındaki ilgiyi hiçbir vakit kanıtlayamasa da birtakım kanıtlar ile teorisini destekleyebiliyordu. Öncelikle ortada, Senicianus isminin Roma metinlerinde az olması gerçeği vardı. Ayrıyeten yapıtların birebir periyoda ilişkin olması da teorisini güçlendiriyordu. Wheeler, bu kuşkuları gidermek için arkadaşı Tolkien’e yazdı. Tolkien, o sırada Oxford Üniversitesinde Rawlinson ve Bosworth Anglo-Sakson profesörüydü ve Wheeler, arkadaşının Nodens isminin kökenini anlamasında ona yardımcı olacağını düşünüyordu.
Peki, Hobbit’teki yüzük ile bu yüzük ortasında nasıl bir benzerlik var?
Tolkien, bu isim üstünde çalışmak için birkaç defa Nodens Tapınağı’nı ziyaret etti ve bir yıl içinde Hobbit’i, akabinde Yüzüklerin Efendisi’ni yazmaya başladı. Silvianus’un öyküsüyle Hobbit ortasındaki benzerlikler dikkat cazipti. Hem Silvianus hem Hobbit’teki Gollum karakteri yüzüklerini kaybediyor ve yüzüklerinin çalındığını argüman ediyorlardı. Hatta Gollum, Bilbo’nun yüzüğü aldığını öğrendikten sonra ona ‘Hırsız!’ diye bağırıyordu. Tıpkı Silvianus üzere… İki yüzüğün de lanetli olduğunu atlamamak gerek. Pekala, o meşhur yüzüğün hikayesini öğrendiğinize nazaran seriyi bir de bu gözle izlemeye ne dersiniz?
