Yükseklik korkusu tıbbi adı akrofobi, bireylerin yüksek bir noktada bulunduklarında yahut yükseği düşündüklerinde yaşadıkları tasa bozukluğudur. Zihinlerinde bu durumu yaşayan şahıslar ağır kaygı ve telaşa kapılıyorlar. Tabi ki bir ölçü yükseklikte herkesin korkması epey olağan bir durum.
Ancak akrofobiye sahip olan şahıslar; balkona yaklaşmak, merdiven çıkmak yahut çok katlı bir apartmanın üst katlarında yer almaktan bile rahatsız olabilirler. Yükseklik fobisi bulunan şahıslarda görülen belirtiler, teşhis ve tedaviler hakkında sizleri bilgilendireceğiz.
Yükseklik fobisi başka ismiyle akrofobi yükseklikten ve yüksekten düşmekten çok korkma halidir.
Yükseklik fobisine sahip bireyler asansöre binmekten, merdiven çıkmaktan bile dert duyarlar. Yükseklik korkusu farklı derecelerde kendini gösterir. Bazı bireyler çok yükseklere çıkmaktan korkarken kimileri ise çok az bir yükseklikte bile kaygı dolu anlar yaşarlar.
Yükseklik fobisi, bu fobiye sahip olan bireylerin hayat kalitelerini düşürebilmektedir.
Örneğin; kentte yaşıyorsunuz ve bir arkadaşınıza gideceksiniz lakin konutu beşinci katta ve siz fobiniz olduğu için gidemiyorsunuz.
Yeni bir işe girdiniz fakat iş yeri bir plazanın en yüksek katlarından birinde bulunuyor ya da çok önemli bir yükseklik fobiniz var merdiven dahi çıkamıyorsunuz
Yükseklik fobisinin belirtileri ortasında kalp çarpıntısı, kaslarda gerilme, baş dönmesi, az bir yükseklikte olsalar dahi ellerde titreme üzere belirtiler vardır.
Yükseklik korkusu olan bireyler bırakın yüksek katlı bir apartman dairesinin balkonundan bakmayı, birinci kattan diğer bir yerde yaşamak dahi istemezler.
Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki yüksekte olmak, yükseklikten düşmek üzere fikirler genel olarak herkesi kaygılandırır.
Çoğu kişi çok aşırı yüksekte olmak istemez. Fakat fobisi olan şahıslarda bu durum çok daha ağır yaşanır.
Yükseklik fobisinin nedenlerinden biri küçüklüğümüzden beri etrafımızdan yükseklikle ilgili duyduğumuz uyarılardır.
“Balkon kenarına gitme düşersin”, “merdivenlerden çıkarken sıkı tutun düşersin” üzere ikazlar birtakım bireyler üzerinde başkalarına göre daha çok tesir yapmakta ve fobi oluşmasına sebep olmaktadır.
Yükseklik fobisinin nedenlerinden biri de genetik yatkınlıktır.
Aileden birinde yükseklik fobisi var ise bireylerde yükseklik fobisin ortaya çıkması olağan bir durumdur.
Bazı şahıslarda yükseklik fobisi travmatik olaylar sebebiyle ortaya çıkar.
Yakın etrafımızdan birinin, yükseklikle ilgili düşme, kaza geçirme üzere bir olay yaşadığını gören bireyler ilerleyen periyotlarda yükseklikle ilgili büyük endişeler yaşayabilirler. Fakat bu her olumsuz olaya şahit olan kişinin yükseklik fobisinin olacağı manasına gelmemektedir.
Yükseklik fobisi genel olarak çocukluk yaşlarda oluşmaya başlar ve sebepleri çocukluk periyotlarına dayanır.
Kadınlarda erkeklere oranla görülme mümkünlüğü daha yüksektir.
Yükseklik ile alakalı verilen yanlış bilgiler de, kaygı düzeyi ve gerilim reaksiyonunu artırarak akrofobiye neden olabilmektedir.
Yükseklik endişesinin belirtileri şu biçimde sıralanabilir:
-
Zeminden yüksek bir yere çıkıldıkça, terleme ve titreme durumunun gelişmesi.
-
Yüksek bir yere çıkarken yahut orada bulunurken düşecekmiş tasası taşımak.
-
Korkmak yahut kaygılanmak.
-
Ağlama ve bağırma durumu.
-
Kalp atışının hızlanması ve şahısta bayılacakmış hissinin oluşması.
-
Nefes almakta zorluk çekme ve bunun beraberinde getirdiği tam bir panik atak durumu.
-
Yerden yüksek bir yerde bulunulduğunda baş ağrısı ve baş dönmesi.
-
Yükseklik dehşetinin ileri derece olduğu bireylerde, yüksek bir yerde bulunulduğunda dört ayak üstünde ilerleme, diz çökme isteği yahut bir an evvel aşağı inme isteği.
Yapılan araştırmalara nazaran dünya üzerinde milyonlarca akrofobisi olan insan bulunmaktadır. Nüfusun yüzde 2’si ile 5’inde görülebilmektedir. Üstelik bu yüzdeliklerin birçoklarını bayanlar oluşturmaktadır.
Çocuk ya da yetişkin pek çok bireyde görülebilecek olan bu ruhsal sorun, öteki sorunlar üzere acil tedavi gerektiren ya da günlük hayatı olumsuz istikamette etkileyen bir sorun değildir. Lakin buna karşın denetim altına alınması gerekmektedir.
Diğer tüm fobilerde olduğu üzere yükseklik dehşetinin da tedavisi mümkündür.
Bazı bireyler tedavi olmak yerine yüksek olan yerlerden kaçınmayı tercih ederler. Örneğin, apartmanların yüksek katlarında değil birinci katta oturmayı tercih ederler, arkadaşlarıyla meskende değil dışarda bir yerde buluşmayı uygun bulurlar. Fakat bu her vakit, her kişi için mümkün olmayabilir.
yüksek binaların çok olduğu bir yerde yaşıyorsanız yükseklik dehşetinden kaçınmanız pekte mümkün olmuyor.
Yükseklik fobisi tedavi metotlarından biri sanal gerçekliktir.
Burada psikoterapi uzmanları yükseklik fobisi olan şahısları bir nitekim yüksek bir yerdeymiş üzere bir ortam sağlayan sanal gerçeklik ile yavaş yavaş yüksekliğe maruz bırakarak tedavi etmeyi amaçlarlar.
Yükseklik fobisinin tedavisi için uygulanabilecek bir başka sistem ise fobi tedavilerinde sıklıkla kullanılan bilişsel davranışçı terapidir.
Bu terapide uzman psikoterapist hastada fobinin oluşmasına sebep olan şeyleri inceler, ve hastanın da iş birliği ile bu sebeplerin üzerine giderek yükseklik fobisi tedavi edilmeye çalışılır.
