İstanbul’da Sinek Avına Çıkılmadı da Demeyiz! İşte 1959 Yılında Gerçekleşen, Tarihin Tahminen de En Garip Olayı
Kemerlerinizi bağladıysanız tarihte bir seyahate çıkıyoruz. Yıl, 1959; yer, İstanbul. Neden bu yıl diye soracak olursanız 1959’da İstanbul tarihinin en garip olayı meydana geldi. Kulağa gülünç gelebilir fakat sinekten muztarip olan halk, ellerinde raketlerle sinek avına çıktı. Evet! Yanlış duymadınız. Gelin, 1959 yılında yaşanan sinek avı seferberliğine daima bir arada şahit olalım.
1959 yılı İstanbul’unun garip problemleri.
1959 yılının İstanbul’unda yazın boğucu sıcakları ve susuzluk sorunu baş gösteriyordu. Çöplerin konteynerler yerine sokaklara yığılması da bir öbür sorundu olağan. O yılların tek artısı ise muhtemelen İstanbul’da trafiğin olmayışıydı. Gelelim İstanbulluları canından bezdiren asıl sıkıntıya. 1959 yılında İstanbul tarihinin en garip olayı yaşandı. Kenti sinekler bastı ve durum denetimden çıktı. At otomobillerinin çokluğu, ahır ve mandıraların kentin göbeğinde yer alması ve çöplerin sokağa atılması da sinek nüfusunu tetikledi hâliyle. O devir sokağa çöp atmanın cezası, tam 150 liraydı ve bu ölçü 102 lira olan Cumhuriyet altınından bile daha fazlaydı. Lakin caydırıcı ceza fiyatı bile sokağa çöp atılmasına mahzur olamıyordu.
Devletin ilaçlama eforları da ne yazık ki bir sonuç vermedi.
Sinek doğumevine dönen İstanbul için ilaçlama çalışmaları da sonuç vermedi. Sinekler yüzünden beşerler uyuyamaz, yemek yiyemez hatta çalışamaz oldular. Gazeteler, manşetlerinde o devir ‘Karasineğin ziyanları ve karasinek kovma yöntemleri’ üzere başlıklara yer verdi. İstanbul halkı, sineklerin çiftleşmesinden sonra 40 gün içinde tam 44 bin sinek ürediğini bile öğrenmişti. Hâl bu türlü olunca sinek raketleri karaborsaya düştü.
Restoranlarda müşteriler rahat yemek yiyebilsin diye sinek raketi dağıtılıyordu.
Sineklerin ilgisini en çok açık sarı renk çekiyordu. Koyu mavi rengi ise hiç sevmiyorlardı. Bu nedenle halk da sineklerin sevmediği renkleri tercih ediyordu. O periyotta buzdolabı da her konutta bulunmuyordu alışılmış. Bu yüzden yiyecekler tel dolaplarda koruma edilirdi. Asıl sorun ise tel örgüde ufacık bir delik olunca içerisinin sinekle dolmasıydı. Yemekte bile rahat vermeyen sinekler yüzünden lokantalar, günden güne müşteri kaybı yaşıyordu. Lokantada yemek yemeye devam eden müşterilere ise rahat yemek yiyebilmeleri için sinek raketi veriliyordu.
İl Sıhhat Müdürü, İstanbul halkına davette bulundu ve “Günde 40-50 sinek avlıyorum. Size de tavsiye ederim.” dedi.
İl Sıhhat Müdürlüğü bile sinek istilasına maruz kaldı. Müdürle görüşmeye gelen vatandaşlar, kapıda bir müddet bekletiliyordu. Odacı içeriyi dinleyip sinek sesi kesilince vatandaşı müdürün odasına alıyordu. Vilayet Sıhhat Müdürü ise halka davette bulundu ve “Her gün 40-50 tane öldürüyorum. Tıpkı şeyi vatandaşa da tavsiye ederim. Milyonlarca nüfus, milyonlarca sineği pekâlâ imha edebiliriz” dedi.
Devlet, haftada bir günü “Sinek İtlâf Günü” ilan etti.
Şehre kâbus üzere çöken sinekler için İstanbul Belediye Lideri, tahlil üretmek gayesiyle çalışanları ile toplantı düzenledi. Sonra ortaya herkes kendi kapısının önünü süpürsün önerisi sunuldu. 1,5 milyonluk İstanbul nüfusunda herkes 10 sinek öldürse 15 milyon sinek imha edilir diye düşünüldü.
İstanbullular, 17 Ağustos 1959 tarihinde ellerinde raketlerle sokağa fırladı.
Devletin kararı üzerine gazeteler ve radyolar duyuru yapmaya başladı. Birinci olarak 17 Ağustos 1959 tarihinde saat 13.00’te halk, ellerinde raketlerle sinek avına çıktı. Bir saat süren ağır çalışmada toplam 10 milyon sinek avlandığı açıklandı. Belediye lideri ve vali bu mevzuyu çok kıymetli bir sorunun tahlili olarak gördüğü için sinek avına katılmadığı tespit edilen vatandaşlara para cezası dahi uyguladı. 10 milyon sinek avına karşın sinek istilasında bir azalma gözlemlenemeyince halkın her pazartesi günü saat 13.00’da sokağa çıkması ve sinek avlaması mecburî kılındı.
Tüm uğraşlara karşın sinek istilasının önüne geçilemedi.
Her hafta sinek avına katılan insan sayısında azalma meydana geldi. Bu yüzden İstanbul halkı sinek avı seferberliğinden olumlu bir sonuç elde edemedi. ‘Peki ya bu sorun nasıl çözüldü?’ diyecek olursanız kış mevsiminin gelişi ile birlikte sinek nüfusunda da azalma meydana geldi. Böylelikle sinek avı seferberliği tarihe ismini en garip olaylardan biri olarak yazdırmayı başardı.
